بهینه یابی استقرار تاسیسات خدمات شهری با استفاده از روش GIS &AHP (مطالعه موردی محل دفن پسماند شهر سبزوار)

(توضیح سیویلیکا: تصاویر داخل مقاله اصلی درج نشده اند و اصل مقاله از سایت حذف گردید) شهر سبزوار باجمعیتی معادل 230000 نفر یکی از شهر های پر جمعیت شمال شرق کشور بعد از مشهد است که با تولید 235 تن زباله در روز رتبه دوم تولید زباله در استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است . رشد جمعیت شهری در دهۀ گذشته و افزایش تولید زباله در سطح شهر یکی ازمعضلات امروزه شهرهای ایران است . متوسط سرانه تولید زباله در شهر سبزوار درسال1385مقدار 665 گرم در روز برای هرنفر اعلام شده که این مقدار در فصول بهار وتابستان به 675 گرم ودرفصول پاییز وزمستان به 670 گرم در روز میرسد ..با توجه به تاثیر مخرب این پسماند ها بر محیط زیست از جمله آلودگی خاک، آلودگی آب خصوصا آبهای سطحی وزیر زمینی ، آلودگی منظر ، .... یک پژوهش کل نگر وجامع لازم استتا بتواند با در نظر گرفتن همه جوانب ورعایت تک تک اصول زیست محیطی بهترین مکان را برای دفن زباله تعیین کند. دفن زباله در شهر های ایران از وظایف شهرداری ها ودفتر خدمات شهری شهرداری ها می باشد که با توجه به هزینه بر بودن دفع ومخصوصا دفن زباله ،همواره یکی از دغدغه های متولیان امور شهری بوده است . در گذشته دفع زباله برای شهرداری ها این مفهوم را داشته است که دفع زباله یعنی ( انتقال زباله از محل تولید به محلی دورتر از زندگی انسان ها) اما با افزایش تولید زباله وتاثیرات زیست محیطی آنها بر زمین این مفهوم در ساختار برنامه ریزی شهرداری،تغییر و تحول اساسی پیدا کرد به نحوی که یک سری قوانین ومقررات زیست محیطی نیز در دفع زباله مطرح گردید . تغییر مکانمحل های انباشت زباله در20 سال گذشته در شهر سبزوار نشان دهنده اهمییتوحساسیت زیست محیطیمحل دفن برای مسئولین است ..تاکنون 2 محل دفن زباله به علت پر شدن مخزن وعوامل زیست محیطی بسته شده و منطقه ی جدیدی برای دفن زباله در 19 کیلومتریشهر (جاده قدیم کاشمر) به مرحله بهره برداری رسیده است که به دلایل چندی برای شهرداری هزینه بر است ونیازمند یک محل دفن جدید با رعایت تمامی شاخص های زیست محیطی ،ژئومورفولوژیکی وانسانی لازم می باشد . در این تحقیق از نرم افزار Geomatica 9.1برای تفسیر تصاویر ماهوارهای و به منظور تهیه لایه های مورد نیاز همچون :کاربری زمین ، خطوط ارتباطی ،نقشه خاک و... استفادهشد و از نرم افزار ARC.GIS 9.3برای تحلیل فضایی پارامتر ها وتولید نقشه استفاده گردید .لایه های کاربردی مورد نیاز در این پژوهش شامل 15 مورد از شاخص های طبیعی وانسانی چون: شیب ، کاربری زمین، نقشه مناطق اکولوژیکی وحفاظت شده ، حریم شهر وروستا ، فرودگاه ، خطوط ارتباطی ، دوری از منابع آب سطحی وزیر سطحی ، سطح ایستابی آب زیر زمینی ، قیمت زمین ، مراکز تولید زباله ،جهات باد ، لایه زمین شناسی وخطوط انتقالنیرومی باشد که برای تحلیل های مکانی وفضایی در نرم افزار ARC-GIS9.3ساخته شده است .در این پژوهش با وزن دهی به پارامتر های موثر بر انتخاب محل دفن در مدلAHP،و با استفاده از معیار های سازمان محیط زیست؛ ماتریس وزن دهی به شاخص ها ساخته شد و وزنهای هرکدام از شاخص ها برای ورود به GIS تعیین گردید سپس با انتقال اطلاعات به محیط GIS و با استفاده ازتکنیک روی هم اندازی لایه ها (INDEX OVERLAY)مناطق مناسب جهت دفن زباله در غالب نقشه پهنه بندی شدهمشخص گردید. در ادامه با وزن دهی به گستره های مطلوب بهترین موقعیت برای دفن زباله انتخاب گردید

کلیدواژه ها:

بهینه یابی محل دفن ، پسماندشهری ، سبزوار ، AHP