بازخوانی استعلایی شهر از منظر مطالعات درون دینی

شهر مانند یک بنای نفیس معماری، وهمچون ساختمانی است که در فضا قد می افرازد ؛ با این تفاوت که مقیاسی بزرگتر از ساختمان دارد و با گذشت زمان ، سیمای نهائی خود را نشان می دهد. شهراسلامی؛ صرفاً نه شهری است که به دست مسلمانان ساخته شود و نه شهری است که مسلمانان درآن سکنی می گزینند. به نظر می رسد که شهر اسلامی معنایی وسیع تر از الزام بودن مسلمان و یا ساخته شدن به دست مسلمان داشته باشد. شهراسلامی ، منبعث از اعتقادات و جهان بینی و فرهنگ اسلامی است که بشر در آن به خواسته ها و باورهای خویش ، تجلی کالبدی می بخشد. فضای شهراسلامی ، تنها متصور در فضای هندسی و فیزیکی نیست بلکه فضای فرهنگی اجتماعی خاص خود را هم دارد. شهر اسلامی نه تنها به بازنمایی عناصر معماری اسلامی در مقیاس وسیع می پردازد و گنبدها و مناره ها و رواق ها، کالبد فضاهای خرد و کلانش را صورت بندی می کنند؛ بلکه در سطحی بالاتر، بستری برای بروزحیات طیبه انسانی به شمار می آید ؛ وتجلی کالبدی زیست بوم معنوی مسلمانان است. اما نابسامانی ها و ناروایی هایی که توسعه تعریف ناشده و منطقی شهرها برای ما به ارمغان آورده، محصول غفلت تاریخی ما از گذشته های پربار تمدنی ماست. وانهادن ساده اندیشانه میراث های فرهنگی و تمدنی و پذیرش خام و شتاب آلوده آورده های غرب فکری، پشتوانه های انگیزه ساز و ارزشی را از ما واستاند و ما را در غربتی ناباورانه و دردناک فرو برد. این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است به تحلیل حد و رسم شهراسلامی از منظر مطالعات درون دینی می پردازد.