ارزیابی طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیر رسمی اردبیل؛نمونه موردی طرح توانمند سازی محله گلمغان

یکی از تبعات و آثار سوء فرایند جهانی رشد و گسترش شهرها همانا شکل گیری محلات فقیر و فرودست در حاشیه و حتی در محدوده های شهرها است. دور باطل حاصل از این فرایند که بازتولید فقر شهری را در پی دارد، از جمله مسایلی است که همواره موضوع مطالعه و برنامه ریزی مجامع بین المللی مانند سازمان ملل و یا بانک جهانی و نیز مسیولین و مدیران شهری در بسیاری از شهرهای جهان بوده است. فقر شهری گریبانگیر شهرهای روبه رشد ایران از دهه چهل و پنجاه خورشیدی نیز بوده و از موضوعات و مسایل مهم شهری به شمار می رود که در دستور کار مسیولین و محققین مسایل شهری قرار گرفته و اگر چه با توجه به ماهیت اقتصادی و اجتماعی خود قابل بررسی است اما همواره به عنوان عامل تشکیل و گسترش سکونتگاه های غیررسمی مورد توجه بوده است. برای حل این مساله، رویکرد توانمندسازی در دهه 1980 مطرح شد. این رویکرد، اجتماعات غیررسمی را نه به عنوان یک معضل بلکه به عنوان یک دارایی اجتماعی نگریسته تا توانمندسازی را جایگزین فرهنگ فقر بنماید. بنابراین تحقیق حاضر با تاکید بر مفاهیم و اصول توانمندسازی به بررسی میزان موفقیت طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهر اردبیل، نمونه موردی محله گل مغان پرداخته است. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که طرح توانمندسازی محله در مسیر دستیابی به اهداف خود تا حال حاضر چندان موفق نبوده، و مهمترین علل آن وجود نگرش کالبدی و آمرانه در مراحل تهیه، تصویب و اجرای طرح، نبود نگاه واقع بینانه در خصوص طرح توانمند سازی ،و عدم مشارکت دادن تمامی ذینفعان طرح است که ناقض مهمترین اصول توانمندسازی یعنی مشارکت محوری و نهادسازی و آگاه سازی است.

کلیدواژه ها:

توانمندسازی ، سکونتگاه های غیر رسمی اردبیل ، محله گلمغان ، ساماندهی ، مشارکت