بررسی وضعیت نیکل و سرب در خاک و کلزا، تحت اثر آبیاری با پس آب صنعتی

در این مطالعه به بررسی اثر پس آب صنعتی روی تجمع عناصر نیکول و سرب در خاک و گیاه کلزا پرداخت می‌شود. بدین منظور منطقه‌ای در نزدیکی شهرک صنعتی امل که پس آب صنعتی حاصل از شهرک و از اختلاط با آب یکی از شاخه‌های رودخانه هراز برای مدت هشت سال جهت آبیاری این اراضی استفاده می‌شد انتخاب گردید. در این اراضی از ریشه، اندام هوایی و دان کلزا و همچنین از خاک منطقه نمونه‌برداری شد. سپس مقدار نیکول و سر به در نمونه‌های گیاهی و خاک تعیین گردید. نتایج نشان داد مقدار نیکول و سر قابل جذب خاک تحت اثر پس آب صنعتی افزایش یافت. ترکمنی کل قابل جذب در اراضی تحت اثر پس آن بر بیشترین مقدار افزایش خود نسبت به شاه به ترتیب اندازه 25/51% و 29/16% افزایش یافت. با افزایش در صد رس خاک قابلیت دسترسی سر برای گیاه کاهش یافت. کاربرد پس آن جهت آبیاری موجب افزایش مقدار تجمع نیکول و سرب در اندام‌های کلزا گردید. تجمع سر بر همه اندام‌ها بیش از نیکول بود. اندام هوایی بالاترین مقدار مردان کمترین مقدار عناصر مذکور را داشتند. در صد افزایش هر دو عنصر نیکول و سر در آن بیش از دیگر اندام‌ها بود. سر ددان در بالاترین مقدار افزایش به 2/47 میلی‌گرم در کیلوگرم رسید که نسبت به شاه دری به چهار برابر بیشتر بود. شاخص خطر اندازه‌گیری شده برای سرب و نیکول علیرغم افزایش تحت اثر پس آن صنعتی هنوز به حد خطرناک نرسید.

کلیدواژه ها:

آبیاری ، پس آب صنعتی ، سرب ، کلزا ، نیکول