باززنده سازی هویت فضاهای زیرزمینی در معماری بومی ایران نمونه موردی استان اصفهان

در معماری بومی کشور ایران ارزشهای بسیاری نهفته است و بخشی از هویت از دست رفته امروز را شامل می گردد. باززنده سازی این ارزش ها می تواند گامی در جهت ترفیع معضلات دنیای امروز که ناشی از ساخت و سازهای نامطلوب در جهان است، مفیدواقع گردد. معماری بومی مسکونی ایران با تنوع چشمگیری در نقاط مختلف این سرزمین بر اساس اقلیم و شرایط محیطی متفاوت شکل گرفته و قابل الگوبرداری می باشد. فضاهای زیرزمینی، از ارزشهای نهفته در این معماری هستند که با درایت بسیار مورد استفاده قرار گرفته اند. این فضاها بنا بر موقعیت اقلیمی مسکن به شیوه ها و اهداف گوناگون مورد استفاده بوده و بیشترین استفاده از آن درنواحی خشک کشور مشاهده می گردد. برخی به صورت مجموعه های به هم پیوسته شهری و بسیاری دیگر به عنوان بخشی از مسکن منفرد صرفا هدف اقلیمی را دنبال می نموده اند. استان اصفهان با قرار گیری در اقلیم گرم و خشک ایران دارای مسکن همساز با اقلیم این منطقه می باشد و نمونه هایی از فضاهای زیرزمینی را در بعد وسیعی از سکونتگاه های بومی با طراحی کارا دارا می باشد. این فضاها در معماری بومی اصفهان به عنوان فضایی اصلی در بخش عملکردی بنا مورد توجه بوده است. امروزه استفاده عملکردی از این فضا درمعماری مسکونی شهرهای ایران از جمله اصفهان حذف گردیده و مقیاس استفاده از آن بدون در نظرگیری شرایط محیطی و اقلیمی در تمامی شهرها در ابعاد بسیار کم و تنها به عنوان فضای بدون کارایی دیده می شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی ضمن معرفی - انواع فضاهای زیرزمینی در سکونتگاه های بومی اصفهان در یک تحلیل کلی امکان استفاده از آن را به عنوان هویت از دست رفته در سکونتگاه های امروزی جهت ترفیع برخی مسایل مورد بررسی قرار می دهد

کلیدواژه ها:

باززنده سازی ، فضای زیرزمینی ، معماری بومی