مطالعه امکان سنجی طرح های سامان بخشی حاشیه رودخانه و دریاچه سد، در جهت کاهش تغییر شرایط اقلیمی منطقه و افزایش گردشگری (مطالعه موردی: طرح ساماندهی حاشیه رود آبشینه و دریاچه سد اکباتان با هدف کاهش آورد رسوب و افزایش پتانسیل گردشگری منطقه)

بارزترین مسئله در پایداری شرایط اقلیمی هر منطقه، حفظ شرایط طبیعی زیست محیطی و اکوسیستم رودخانه های موجود در آن است. علاوه بر تأمین بخش اصلی آب آشامیدنی منطقه توسط رودها، این شریان های اصلی بدنه زمین، مکانی برای حیات گونه های بسیار زیادی از جانوران و گیاهان بومی و مفید منطقه می باشد. رودخانه ها از دیرباز مورد توجه جوامع بشری بوده و هستند. انسان اولیه با زندگی در کنار رودخانه ها بطور 6فطری و تجربی آموخته بود که جهت استفاده بهینه از این منبع خدادادی، بایستی رودخانه را دوست داشت و حتی در بعضی از فرهنگ های کهن آب و رودخانه بعنوان موجودی مقدس و حیات بخش مورد ستایش و احترام بود. در گذشته و پیش از دخالت های بارز انسان در اکوسیستم طبیعی رود، عمده تغییرات مرفولوژیکی رودخانه ها تنها تحت تأثیر عوامل طبیعی بوده است ولی به مرور زمان و با دخالت انسان سری دیگری از تغییرات در رودخانه ها بوجود آمد که نتیجه مستقیم فعالیتهای انسانی، تغییر در شرایط آب و هوایی، دما، پوشش زمین و بطور کلی تغییر در شرایط اقلیمی منطقه است. برای احیای دوباره هر رود و جلوگیری از فرسایش، ساییدگی و خوردگی بستر و کناره های رودخانه، روش هایی در غالب طرح های ساماندهی رودخانه انجام می گیرد. ساماندهی رودخانه در واقع ترکیبی از روشها و اقدامات اصلاحی، حفاظتی و کنترلی سازه ای و غیر سازه ای است که در رودخانه های سیل خ یز به منظور کنترل و مهار سیلاب و کاهش اثرات تخریبی آن، جلوگیری از بالا آمدن سطح آب رودخانه در موقع طغیان و تعرض سیلاب به اراضی و مناطق مسکونی حاشیه رودخانه، اصلاح مسیر عبور سیلاب های فصلی، بهسازی رودخانه و شکل بخشیدن به جریان آب، حفاظت و تثبیت بستر و حریم رودخانه ها از تخریب و فرسایش کناره ای و بهبود وضعیت رودخانه صورت می گیرد. برای جلوگیری از فرسایش کف بستر و کناره های رود، دو روش سازه ای و غیر سازه ای وجود دارد. روش سازه ای عبارت از راه هایی است برای ایجاد پوشش های مصنوعی در کف و کناره های رود، مانند بتن، گابیون و غیره و البته ناسازگار با طبیعت و شرایط اقلیمی و محیط زیست، و روش طبیعی ایجاد پوشش گیاهی متناسب با شرایط اقلیمی تثبیت شده برای کاهش فرسایش از بستر و کناره های لخت خاک است که علاوه بر آن با ایجاد فضای سبز و پوشش گیاهی علاوه بر افزایش نفوذ آب در خاک و کاهش رواناب سطحی، می توان حاشیه رودها را به مکانهایی برای جذب گردشگر متناسب در جهت شرایط پایدار اقلیمی نیز تبدیل نمود. در این تحقیق برای استفاده از نظرات تعدادی از گروه کاربران منطقه ساحلی کنار رودخانه آبشینه همدان و دریاچه سد اکباتان، پرسشنامه ای با تعداد 25 سئوال طراحی شده و در اختیار 100 نفر از مردم شهر همدان و اطراف قرار گرفته است. سپس نتایج مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و در نهایت نتایجی در جهت امکان سنجی طرح مذکور بیان گردیده است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، اکوسیستم رودخانه ، فرسایش رود ، ساماندهی بستر و کناره رود ، پوشش گیاهی ، رواناب سطحی