اثرات تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بر تنوع زیستی

اقلیم مجموعه ای متغیر از شرایط اتمسفری است که درجه حرارت هوا، میزان بارندگی و تغییران آن را در یک منطقه معین مشخص می سازد. طی قرن گذشته به دلیل گسترش فعالیت های صنعتی بشر، ترکیب شیمیایی اتمسفر تغییر کرده که این امر بروز تغییرات بی سابقه ای را در اقلیم جهانی به دنبال داشته است. این تغییر ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه ای است. شواهد نشان داده است که با افزایش غلظت گازهای اتمسفری درجه حرارت کره زمین بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. ای طرف دیگر، افزایش درجه حرارت پیامدهای اقلیمی مختلفی را به همراه داشته و عامل اصلی بروز پدیده تغییر اقلیم محسوب می شود. تغییر اقلیم تأثیر بسزایی بر چرخه هیدرولوژیکی و در نتیجه بر منابع آب، فراوانی و شدت خشکسالی و سیل دارد. تغییر اقلیم از طریق بروز تغیییراتی در چرخه های زیستی سبب برهم خوردن تعادل در بوم نظام ها می شود. از طرف دیگر، تنوع زیستی توسط فعالیت های بشر مانند ت غییر پوشش گیاهی و کاربری اراضی، الودگی ها و حمله گونه های مهاجم و تغییر اقلیم کاهش می یابد. گرمایش جهانی با تغییر در وضعیت گونه ها، دوام و پویایی شبکه غذایی بوم نظام های آبی خشکی را تغییر خواهد داد. تغییر اقلیم با تغییر شرایط اقلیمی زیستگاه و کاهش دامنه بردباری و مقاومت گونه ها نسبت به شرایط محیطی، موجب انقراض این گونه ها خواهد شد. همچنین از آنجا که تغییر اقلیم می تواند موجب کاهش توزیع و پراکنش برخی گونه ها شود باعث تغییر تراکم و حذف گونه های دیگر خواهد شد. تغییر در کاربری اراضی و مدیریت بوم نظام های زراعی، خدمات اکوسیستم نظیر تنظیم کیفیت و کمیت آب، چرخه جهانی کربن و حفاظت تنوع زیستی را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین با درنظر گرفتن این مطلب که افزایش مصرف علف کش های شیمیایی تحت تأثیر تغییرات اقلیمی آینده نیز مشخص است که این پیامد می تواند اثرات نامطلوبی بر خدمات اکوسیستم نظیر کیفیت آب، گرده افشانی و تنوع زیستی داشته باشد. تغییر اقلیم همچنین قادر است به طور مستقیم با تغییر شرایط غیر زیستی خاک یا به طور غیر مستقیم با تغییر ترکیب جوامع گیاهی فرایندهای خاک و فعالیت جوامع میکروارگانیسم های خاکزی و سایر موجودات حدواسط را تحت تأثیر قرار دهد. بدین ترتیب، تغییرات اقلیمی می تواند کارکرد موجودات خاکزی، اثرات متقابل آنها و ترکیب جوامع میکروارگانیسم های خاکزی را متأثر سازد. با توجه به تغییر ترکیب، توزیع و پراکنش جوامع گیاهی تحت تأثیر تغییرات اقلیمی آینده، برخی محققان بر این باورند که ترکیب جوامع گیاهی، خصوصیات زیستی و غیرزیستی خاک را به میزان زیادی تحت تأثیر قرار خواهد داد. بنابراین، تغییر در ترکیب جوامع گیاهی در پاسخ به تغییرات اقلیمی قادر است تا کارکردهای بوم نظام خاک را متأثر سازد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، تنوع زیستی ، گرمایش جهانی ، مدیریت بوم نظامی زراعی