مطالعه الگوهای پایداری در معماری کویری یزد، نمونه موردی خانه های سنتی مهریز

معماری پایدار که در واقع زیرمجموعه طراحی پایدار است را شاید بتوان یکی از جریانهای مهم معاصر به حساب آورد کهعکس العملی منطقی در برابر مسایل و مشکلات عصر صنعت به شمار میرود. سخن از پایداری در معماری را می توان پندارو طراحی، ساخت و سازه های آینده تعبیر کرد. آن هم نه تنها با پایداری فیزیکی ساختمان بلکه با پایداری و حفظ اینسازه و منابع انرژی آن، بدین ترتیب این گونه به نظر می رسد که می توان پایداری را بر پایه الگویی تصور کرد که در آنموارد و منابع در دسترس بیش از هدر رفتن و یا نادیده گرفتن آنها با کارآیی بیشتری به کار گرفته شود. در معماری سنتیایرانی اقامتگاههای تابستانی عموما در مسیر حرکت آب قنات احداث شده و بدین ترتیب دارای ویژگی های متفاوتی شدهکه شرایط آسایش را برای استفاده کنندگان هم از بعد روانی و هم از بعد جسمانی فراهم می کند. این مقاله در پی دراصول و ارزش های تکرارپذیر حاکم بر معماری خانه های مهریز به عنوان یک معماری پایدار است و استخراج ویژگی هایقابل تکرار آن در راستای دستیابی به اهداف معماری پایدار، از اهداف آن به شمار می رود. با فهم کاربردی بودن ارزش هایاستخراج شده این نوع از معماری پایدار، می توان به گونه ای از معماری دست یافت که همچون معماری گذشته به خوبی کارمیکند و پاسخگوی نیازهای انسانی است. روش این پژوهش ، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی است ورویکردی توصیفی دارد. برای دستیابی به اهداف مورد نظر، تعدادی از خانه های سنتی مهریز که متعلق به اواخر دوره قاجارو اوایل پهلوی بودند، به دلیل تشابه کالبدی از لقاظ وجود حوضه خانه، انتخاب و ارزش های معماری پایدار در آنها موردبررسی قرار گرفت . این بررسی با در نظر گرفتن سه جنبه پایداری محیطی، پایداری فرهنگی و پایداری اقتصادی که سهجنبه اصلی معماری پایدارند، صورت پذیرفت. نتایج حاصل از این پژوهش در انتها، اصولی که قابلیت تعمیم پذیری بهمعماری معاصر امروز را دارند، در دو قالب احکام اصلی و احکام فرعی بیان و به عنوان ارزشهای تکرار پذیر معماری سنتیمورد توجه قرار داده است.

کلیدواژه ها:

معماری پایدار ، مهریز ، طراحی مقیطی ، طراحی بومی ، طراحی اقتصادی