مدیریت سیلاب در واحدهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز(با تاکید بر ارائه ی روابط همبستگی برای تعیین مناسب دبی اوج سیلاب)

مدیریت سیلاب به عنوان یکی از راهکارهای اساسی در پیشگیری از خسارات ناشی از سیلاب بوده که این مدیریت شامل روش- های سازهای و غیر سازهای میباشد. شناخت پدیده و خسارت سیلاب از طریق برآورد دقیق و مبتنی بر اصول علمی و عملی، مقادیر دبی پیک سیلاب و واکنش حوضه های آبخیز در برابر عوامل اقلیمی امکان پذیر است. از آنجاییکه اکثر حوضه های آبخیز کشور از لحاظ ایستگاههای آماربرداری دبی (ایستگاه هیدرومتری) دارای محدودیت میباشند، بنابراین در حوضههای آبخیز فاقد آمار، برآورد دبی پیک سیلاب از روشهای تجربی بسیار معمول میباشد، که این روشها با استفاده از خصوصیات فیزیکی حوضه های آبخیز (فیزیوگرافی) و اطلاعات اقلیمی انجام میپذیرد. در این تحقیق به جهت دستیابی به مقادیر مورد نظر و در نتیجه تدوین برنامه های جامع مدیریت سیلاب، با استفاده از اطلاعات فیزیوگرافی(از قبیل مساحت، طول آبراهه و زمان تمرکز) و مقادیر برآورد شده از برخی روش های تجربی(از قبیل فولر، کریگر، دیکن SCS و استدلالی)به تحلیل رگرسیونی رابطه میان دبیهای برازش ، شده با مشخصات فیزیوگرافی واحدهای هیدرولوژیکی در حوضه آبخیز قورچای رامیان پرداخته شده است. استفاده از معادله ی همبستگی جهت برآورد مقادیر دبی پیک سیلاب یکی از روشهای سریع و قابل اعتماد آماری بوده که بتوان در هر بازه مورد نظر در حوضه آبخیز بدان دست یافت و برنامه های مدیریت سیلاب را بر آن اساس تدوین نمود.نتایج حاصل از این تحقیق شامل، ارائه روابط همبستگی به عنوان برازشی خطی از روابط تجربی موجود با استفاده از مشخصات فیزیوگرافی از واحدهای هیدرولوژیکی در حوضه آبریز مورد مطالعه، میباشد. پس از بررسی انواع روابط رگرسیونی(دو و چندگانه)،نتایج نشان میدهدکه مدل رگرسیون خطی براساس مشخصات فیزیوگرافی منطقه با ضریب همبستگی بیش از 98/0 و خطای نسبی حدود 6 درصد تخمین مناسبی از حداکثر دبی پیک سیلابی در منطقه مورد مطالعه بوده و جایگزین مناسبی برای روشهای تجربی موجود در برآورد دبی حداکثر سیلابی میباشد. مهترین عامل در مدیریت سیلاب پیش بینی بزرگی و حجم سیلاب میباشد که میتوان با استفاده از این روابط همبستگی اقدام به محاسبه بزرگی سیل و در نتیجه اقدام به مدیریت سیل در هر بازه از حوضه مورد نظر نمود

کلیدواژه ها:

سیلاب ، روابط همبستگی ، روابط تجربی ، مدیریت سیلاب و دبی اوج سیل