ارزیابی و گزینش لاین های گندم تحت شرایط خشکی آخر فصل

کمبود آب مهمترین عامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک است و از این بابت است که دستیابی به ارقام گندم متحمل به تنش کم آبی در برنامه های به نژادی از اولویت خاصی برخوردار می باشد. به منظور ارزیابی تحمل ژنوتیپ های گندم نان به تنش خشکی پس از مرحله گلدهی و 20 روز بعد از گلدهی در سال های زراعی 1390-1387 آزمایش تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی با استفاده از 19 ژنوتیپ امید بخش گندم نان زمستانه و بینابین به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح آماری بلوک های کامل تصادفی شامل سه فاکتور رژیم آبیاری به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ ها به عنوان فاکتور فرعی با 3 تکرار در ایستگاه کرج اجرا شد. بر اساس تجزیه مرکب آثر آبیاری بر روی عملکرد، معنی دار شد. اگر چه اثر ژنوتیپ در کل روی عملکرد معنی دار نشد ولی با تجزیه جداگانه آزمایش ها در شرایط مختلف در سه سال اثر ژنوتیپ روی عملکرد در شرایط نرمال معنی دار نشد ولی در هر دو شرایط تنش ملایم (S2) و شدید (S1)معنی دارشد. ارزیابی ژنوتیپ ها از تحمل به خشکی با استفاده از شاخص های تحمل به تنش، (STI)، حساسیت به تنش (SSI)،تحمل (TOL) میانگین بهره وری (MP) و میانگین هندسی (GMP) انجام گردید. در مجموع با درنظر گرفتن تمام شاخص های حساسیت و تحمل به خشکی و همچنین عملکرد در دو شرایط نرمال و خشکی، ژنوتیپ های شماره 2، 12، 1 به عنوان حساسترین به هر دو تنش خشکی ملایم و شدید شناسایی گردیدند و ژنوتیپ شماره 6(Alvd//Aldan/Ias58*2/3/Gaspar) به عنوان بهترین و متحمل ترین به هر دو تنش خشکی ملایم و شدید مشخص گردید. و به عنوان بهترین ژنوتیپ انتخاب و جهت معرفی به کشاورزان در آزمایشات Onfarm در شرایط زارعین شرکت داده شد.

کلیدواژه ها:

گندم نان ، تنش خشکی ، عملکرد دانه ، شاخص های حساسیت ، تحمل به خشکی