تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری و بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب برخی صفات کمی و کیفی ارقام بومی گندم

وجود تنوع ژنتیکی و بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب برای تداوم و پیشرفت برنامه های به نژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. برای ا ین منظور از یک جمعیت گندم نان شامل 50 ژنوتیپ بومی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شیراز در سال 1389 استفاده گردید. محاسبه ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برای صفاتی نظیر تعداد دانه در سنبله (به ترتیب 15/66% و 14/94%)، عملکرد دانه در بوته (13/53% و 12/88%)، حجم رسوب زلنی (17/28% و 16/3%) و درصد گلوتن تر (11/17% و 10/39%) نشان داد که تنوع زیادی برای این صفات در مقایسه با صفاتی مانند ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر در ژنوتیپهای مورد بررسی وجود دارد. نتایج نشان داد که برآوردهای وراثت پذیری عمومی برای بیشتر صفات بالا بود ولی بیشترین مقادیر به تعداد دان در سنبله (90/98%)، عملکرد دانه تک بوته (90/73% و حجم رسوب زلنی (89/04%) و کمترین به وزن هکتولیتر (30/04%) اختصاص داشت. بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب در بین صفات کیفی برای حجم رسوب زلنی (31/69%) و در بین صفات کمی برای تعداد دانه در سنبله (39/36%) بیشتر از سایر صفات بود. به طور کلی نتایج نشان داد که علاوه بر وجود تنوع ژنتیکی کافی، برآورد وراثت پذیری بالا نیز از ملزومات افزایش بهره ژنتیکی در برنامه های انتخاب است.

کلیدواژه ها:

گندم ، تنوع ژنتیکی ، توارث پذیری