مدیریت پسماند های شهری و تأثیر آن بر کیفیت آب رودخانه های کچا و سیاهرود

هر شهروند شمالی روزانه حدود 700 گرم زباله تولید م یکند. با در نظر گرفتن 7 میلیون شهروند شمالی و با احتساب 46 تا تا 50 درصد جمعیت شهرنشین، حداقل 1/8 میلیون تن در سال زباله در حوزه خزری تولید می گردد. اگر زباله تولیدی 5 میلیون مسافر شمال را نیز به این مقدار اضافه کنیم، میزان تولید زباله شهری از مرز 2 میلیون تن در سال خواهد گشت. بنابراین، اثرات اکولوژیک بسیار خطرناکی استانهای شمالی کشور را تهدید می کند. تراکم بالالای جمعیتی، بارش باران نسبتا زیاد و بالالا بودن سطح آب زیرزمینی در این استانها، لزوم شناسایی علمی و مکانی محل دفن زباله را امری بسیار اجتناب ناپذیر کرده است. از مشکلالات بهداشتی عمده در مکانهای دفن زباله، تولید شیرابه و نفوذ آن به منابع آب، خاک و رسوب رودخانه ها در شمال کشوراست. بنابراین، مطالعه بررسی تأثیرات شیرابه بر کیفیت آب های سطحی در رودخانه کچا در حوزه خزری هدف این مطالعه موردی قرار گرفت. رودخانه کوچک کچا در حوزه سیاهرود که یکی از زیر حوزه های شرقی تالالاب انزلی است، فرار گرفته و متأسفانه محل انباشت هزاران تن زباله شهری گیلالان شرقی شده است. به منظور مطالعه اثر شیرابه بر اکولوژی رودخانه کچا، در بالالا دست و پایین دست محل ورود شیرابه به سیاهرود، پس از بررسی های زمین شناسی، خاکشناسی، پوشش گیاهی و کاربری، چهار ایستگاه نمونه برداری به نحوی انتخاب گردیدند که یک ایستگاه (اول) به عنوان شاهد در بالالا دست و دو ایستگاه دیگر ( 3 و 4) در پائین دست برای بررسی اثرات خودپالالایندگی رودخانه سیاهرود پس از ورود شیرابه در تحلیل ها عمل نمایند. با روش استاندارد اقدام به نمونه برداری آب در چهار فصل متوالی از رودخانه شد. دما، کدورت، جامدات محلول کل، اسیدیته، کربن آلی کل،COD ازت کل و آمونباک به عنوان شاخص کیفیت مورد اندازه گیری قرار گرفتند. میانگین داده های آب نشان دادند که درجه حرارت15/5 درجه سانتیگراد، کدورت NTUو 9/2 جامدات محلول کل 1256 میلی گرم در لیتر ، اسیدیته 8 کربن آلی کل14/95 میلی گرم در لیترازت کل 8/1 میلی گرم در لیتر، اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی 33/1 میلیگرم در لیتر و آمونیوم 4/26 میلی گزم در لیتر می باشد. در مقایسه با مقادیر شاخص، آب رودخانه در محل ورود شیرابه در ایستگاه دوم از نظر کدورت و جامدات کل تا چندین برابر بالالاتر از حد مجاز بوده و دچار آلودگی شده است. همچنین میزان کربن آلی کل یا بار آلی محلول در محل ورود شیرابه در ایستگاه دوم حدود 48 برابر ایستگاه شاهد است. داده ها نشان دادند که اثرات آلودگی شیرابه زباله تا محل ایستگا ه های 3 و 4 تا بیست کیلومتری از شاهد سرایت کرده است. به هر حال، خود پالالایندگی رودخانه سیاهرود هنوز تا حد زیادی توان خود را حفظ کرده اما، براحتی قابل پیش بینی است که به زودی رودخانه اثر خودپالالایندگی خود را از دست خواهد داد و اکولوژی آن به سختی آسیب های برگشت ناپذیری خواهد دید.

کلیدواژه ها:

پسماند شهری ، شیرابه زباله ، کیفیت شیمیائی-فیزیکی آب ، رودخانه کچا ، حوزه سیاهرود ، تالالاب انزلی