تحلیل سینوپتیکی بارش های تابستانه جنوبشرق ایران در ترازهای زیرین و میانی جو

هدف این تحقیق شناسایی الگوهای همدیدی غالب در بارش شدید و فراگیر و تعیین الگوی همدیدی بارش های خفیف تا متوسط با استفاده از روش های آماری و سینوپتیکی می باشد، محدوده مورد مطالعه واقع در عرض جغرافیایی 25 تا 32 درجه شمالی و طول 93 تا 57 درجه شرقی می باشد. به منظور شناسایی الگوهای غالب از داده های روزانه بارش طی مدت آماری 2005-1970 میلادی و تعداد 53 ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و باران سظنجی استفاده شده است. پس از تفکیک داده ها روزانه بارش در منطقه مورد مطالعه، با استفاده از تعداد 2049 روز بارشی، تعداد 21 دوره بارشی با حداقل 5 روز تداوم زمانی و حداقل 20 ایستگاه درگیر انتخاب شدند. برای استخراج الگوهای اصلی مؤثر بر بارش های تابستانه، از مقادیر رقومی میانگین روزانه ارتفاع تر از 850 هکتوپاسکال از مرکز ملی پیش بینی محیطی و مرکز ملی پژوهش های جوی NCEP/NCAR در محدوده 10 تا 60 درجه عرض جغرافیایی شمالی و 10 تا 90 درجه طول جغرافیایی شرقی است که ماتریس مورد استفاده از 1507*118 روز بارشی با دقت مکانی 2/5*2/5 درجه جغرافیایی انتخاب شد. با انجام PCA با آرایه S تعداد که با استفاده از داده های رقومی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 هکتوپاسکال در نهایت تعداد 4 فاکتور اصلی توجیه کننده الگوهای بارشی منطقه جنوب شرق ایران مشخص شدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که الگوهای سینوپتیکی بارش های تابستانه جنوب شرق ایران بر اساس تحلیل مؤلفه اصلی از 4 الگوی اصلی پیروی می کنند، الگوی کم فشار ایران با 32 درصد واریانس توجیه شده و 32/3 درصد روزهای نمونه و الگوی بلاکینگ با 14/41 درصد واریانس و 19/5 درصد روزهای نمونه، الگوی غالب بارش های شدید و فراگیر تابستانه جنوبشرق می باشند و الگوی سلول کم فشار موسمی با 9/5 درصد واریانس و 8 درصد نمونه انتخاب شده، الگوی بارش های متوسط و ضعیف فراگیر منطقه جنوب شرق می باشد. الگوی سینوپتیکی کم فشار پاکستان 7/44 درصد واریانس توجیه شده و 17 درصد نمونه انتخاب شده الگوی بارشی شدید و فراگیر است که نسبت به دو الگوی اول از غالبیت کمتری برخوردار است.

کلیدواژه ها:

تحلیل سینوپتیکی ، بارش تابستانه ، تحلیل مؤلفه اصلی ، کم فشار موسمی تابستانه ، جنوبشرق ایران