وضعیت نظام ارجاع بیماران در برنامه پزشک خانواده شهری در ایران

مقدمه: برنامه پزشک خانواده شهری از تیرماه 1391 صرفا در شهرهای بالای 20000 نفر استان های فارس و مازندران اجرا شده است. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت نظام ارجاع بیماران در برنامه پزشک خانواده شهری انجام گرفت. روش پژوهش: این مطالعه مقطعی در زمستان 1395 انجام گرفت. 140 مرکز پزشک خانواده شهری در استان فارس و 96 مرکز پزشک در استان مازندران به صورت تصادفی منظم انتخاب شدند. در هر مرکز 7- 5 بیمار ارجاعی به صورت تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته شامل متغیرهای فردی با 8 سوال باز و بسته و وضعیت ارجاع با 12 سوال باز و بسته بود که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفت. یافته ها: در این مطالعه 1399 بیمار ارجاع شده به سطح 2 که خدمات سطح 2 را دریافت نمودند، بررسی شدند. میانگین و انحراف معیار سنی بیماران 0/ 21 ± 7/ 40 سال بود. فرد تشخیص دهنده نیاز ارجاع به سطح 2، در 3/ 56 درصد پزشک خانواده و مابقی موارد بیماران بودند. کیفیت تکمیل فرم ارجاع توسط پزشک خانواده در 7/ 53 موارد مطلوب، 8/ 39 نسبتا مطلوب و مابقی نامطلوب بود. انتخاب پزشک متخصص سطح 2 در 4/ 60 درصد موارد، توسط بیماران انجام گرفت. کیفیت پسخوراند از پزشکان سطح 2، در 2/ 27 مطلوب، 6/ 41 درصد نسبتا مطلوب و 2/ 31 درصد نامطلوب بو د. بیشترین میزان پسخوراند مطلوب از متخصصان اعصاب و روان و عفونی بود. 3/ 81 درصد بیماران ارجاع شده اصلا مورد پیگیری قرار نگرفتند. 6/ 55 درصد بیماران ارجاع شده از فرایند ارجاع راضی بودند. بین رضایت بیماران و ساعات کار پزشکان خانواده تفاوت معنی دار وجود داشت ( 000 / P=0 ). بین رضایت بیماران و نوع بیمه پایه، جنس پزشک خانواده، جنس پزشک متخصص، جمعیت شهری شهرستان ها تفاوت معنی دار وجود نداشت ( P<0/05 ) نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که بسیاری از قواعد نظام ارجاع در حد انتظار رعایت نشده و نیاز ضروری به طراحی و اجرای برنامه های بهبود دارد.

کلیدواژه ها:

نظام ارجاع ، پزشک خانواده شهری ، استان های فارس و مازندران