پترولوژی سربارههای ذوب مس در روستای تاریخی میمند بر پایه دادههای آرکئومتالورژی

در این مقاله فناوری استخراج مس و فرآیند آلیاژسازی آن بعنوان یک فلز سودمند در برهههای زمانی گذشته در ناحیه میمند، یکی ازکهنترین روستاهای ایجاد شده در دل کوه در استان کرمان مورد بررسی قرار گرفته است. این روستا در دل یک سازند آتش فشانی پوشیده شده با لایه عظیمی از توف در جنوب ایران مرکزی ایجاد شده است. رخنمون تودههای سنگ سولفیدی پلیمتالیک Cu, Cu+Fe+As, Cu+Au+Fe, Cu+Zn با تنوع ترکیبات سنگ معدن فلزی یکی از اصلی ترین دلایل برای آغاز فلزکاری در این ناحیه است. بقایای فعالیتهای فلزگری باستانی در منطقه لاسلیمان و در محدوده کمره خاهکوه در نزدیکی میمند وجود دارد. این آثارشامل سربارههای ذوب فلز و همچنین بقایای دیوارههای کوره ذوب مواد فلزی است. هدف اصلی این بررسی، شناخت روشهای فناوری محلی فرآیند ذوب بر پایه توصیف آنالیزهای کمی و کیفی بر روی سربارهها و دیگر بقایای ذوب بوده است. این بررسی همچنین میتواند اطلاعاتی در رابطه با پاراژنز کانههای فلزی و نوع ساختار فازهای متشکله در سنگ فلزی منطقه از بعد ژئوشیمیایی در اختیار قرار دهد. آنالیزهای فازی و عنصری اطلاعاتی درباره ترکیب شیمیایی و کانیشناسی سربارهها و مقدار کیفی عناصر اصلی، فرعی و همچنین عناصر کمیاب تشکیل دهنده نمونهها ارائه مینماید. مطالعه سربارهها با استفاده از روشهای میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی به توصیف چگونگی پاراژنزهای فازی در حالت کریستالی کمک بسیاری مینماید. روند انتقال و جایگزینی عناصر در شبکه کریستالی از مذاب غنی از سیلیسیوم با توجه به شرایط پایداری فازهای موجود باعث تبلور مجدد برخی از فازها در حین فرایند ذوب گردیده است.

کلیدواژه ها:

آرکئومتالورژی ، مینرالوژی ، ژئوشیمی ، سرباره ذوب ، استحصال مس ، میمند