عوامل فرهنگی، اجتماعی مؤثر در نگرش گندمکاران شهرستان نهاوند پیرامون مدیریت آب زراعی

بخش عمده ای از اراضی زراعی ایران در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد و استراتژیک ترین محصول ایران یعنی گندم هم مهمترین محصولی است که بیشترین سطح زیر کشت را در این اراضی به خود اختصاص داده است. محدودیت منابع آب جهان و تخصیص بخش اعظم آن در امر تولید محصولات کشاورزی در مقابل افزایش رشد جمعیت جهان و نگرانی از کمبود مواد غذایی، دست اندرکاران صنعت آب را متوجه گرایش مصرف کنندگان آب در بخش کشاورزی نموده است. از این رو بهره وری آب کشاورزی از طریق بهبود مدیریت آب زراعی گامی مهم و مؤثر در مصرف بهینه آب و افزایش راندمان آبیاری و تولید محصولات کشاورزی محسوب می شود. لذا هدف کلی این تحقیق بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر در نگرش گندمکاران شهرستان نهاوند پیرامون مدیریت آب زراعی است.تحقیق حاضر به روش توصیفی همبستگی بوده و از طریق پیمایشی انجام شده است. جامعة آماری این تحقیق را گندمکاران آبی کار شهرستان نهاوند که جمعاً 15364 نفر بودند، تشکیل دادند. تعداد 370 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تناسبی به عنوان نمونه های آماری تعیین گردیدند. روایی محتوایی پرسشنامه با کسب نظرات متخصصان ترویج کشاورزی، آبیاری و زراعت و اعمال اصلاحات لازم بدست آمد. همچنین آزمون پیش آهنگی برای بدست آوردن ضریب اعتبار پرسشنامه انجام شد و ضریب کرونباخ آلفا بیش از 83/0 برای پرسشنامه بدست آمد. میزان نگرش گندمکاران شهرستان نهاوند در خصوص مدیریت آب زراعی در چهار سطوح ضعیف، متوسط، خوب و عالی برآورد شد و مشخص شد که میزان نگرش اکثریت گندمکاران پیرامون مدیریت آب زراعی در سطح متوسطی قرار دارد.نتایج این تحقیق نشان داد که بین میزان عملکرد گندمکاران، میزان تماسهای ترویجی، میزان استفاده از کانالهای ارتباطی، میزان مشارکت اجتماعی و دانش فنی گندمکاران با نگرش گندمکاران پیرامون مدیریت آب زراعی رابطة مثبت و معنی داری وجود دارد. در حالی که بین متغیر منزلت اجتماعی گندمکاران با نگرش گندمکاران پیرامون توسعه سیستمهای آبیاری بارانی رابطه معنی داری بدست نیامد. همچنین نتایج نشان می دهد که بین میانگینهای نگرش گندمکاران پیرامون مدیریت آب زراعی از نظر استفاده از خدمات ترویجی، عضویت در تعاونیهای تولید و تشکلهای روستایی اختلاف معنی داری وجود دارد.نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره به شیوه گام به گام بیانگر آن است که متغیرهای میزان عملکرد گندم آبی، دانش فنی در زمینه مدیریت آب زراعی، متغیر استفاده از کانالهای ارتباطی و متغیر سن گندمکاران حدود 7/70 درصد از تغییرات در میزان نگرش گندمکاران پیرامون مدیریت آب زراعی را تبیین می کنند.

کلیدواژه ها:

گندم ، توسعه آبیاری بارانی ، عوامل فرهنگی ، عوامل اجتماعی