اصلاح الگوی مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی محور توسعه پایدار منابع آبی کشور

منابع هر کشور جز انفال و ثروت های عمومی آن کشور است که استفاده درست و منطقی، ضریب اطمینان برای استفاده بلند مدت از آنها را فراهم می کند. روند رو به رشد جمعیت جهان و افزایش تقاضا منجر به افزایش مصارف منابع شده که در بسیاری از موارد با توسعه پایدار هماهنگ نیست. بخش آب به عنوان یک منبع احیا شونده و محدود موتور تولید، حرکت و توسعه کشور است. در طول 80 سال گذشته رشد سریع جمعیت مهمترین عامل کاهش سرانه آب تجدید شونده کشور بوده است. به طوری که میزان سرانه آب تجدید پذیر کشور نیز از حدود 13000 متر مکعب در سال 1300 به حدود 1700 متر مکعب در سال 1387 تقلیل یافته است. در سال های اخیر به دلیل رشد تقاضای آب در بخش های اصلی کشاورزی، شرب و صنعت و افزوده شدن تقاضاهای جدید نظیر آبزی پروری و محیط زیست رودخانه ها و سایر پیکره های آبی و کاهش امکانات عرضه، رقابت بین مصرف کنندگان آب بروز کرده و تشدید خواهد شد.بررسی تراز مصرف آب در بخش کشاورزی نشان می دهد که متوسط مصرف سرانه آن بیش از 2 برابر استاندارد های جهانی می باشد که بزرگترین مصرف کننده منابع آبی کشور است. میانگین آب مصرفی سرانه جهان (صنعتی، کشاورزی و آشامیدنی) در حدود 580 متر مکعب برای هر نفر در سال است که این رقم در ایران حدود 1300 متر مکعب در سال است که این امر بیانگر اتلاف منابع آب و اسراف بیش از حد می باشد. تجزیه و تحلیل شاخص های مصرف آب در بخش کشاورزی نشان دهنده تلفات زیاد آب است که قسمتی از آن اجتناب ناپذیر بوده ولی قسمت زیادی از آن را می توان با اتخاذ راهبردهای صحیح و کار آمد اصلاح کرد. نکته مهم در الزامات مربوط به توسعه پایدار در مدیریت آب کشور ضرورت بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی به صورت تدوین « طرح جامع منابع آب در کشاورزی» به عنوان سند چشم انداز کشور می باشد.

کلیدواژه ها:

آب ، مدیریت مصرف ، کشاورزی ، توسعه ، منابع