ازاره هویت بخش معماری سنتی

ازاره یا روکش حفاظتی دیوار به حاشیهی تزیینی از کف اتاق تا ارتفاع یک متری گفته می شود. این عنصر تزیینی و ساختمانی در اکثر بناهای تاریخی ایران مشاهده شده و گونه های مختلف آن با سبک معماری و عناصر تزیینی متداول در هر دوره هماهنگ است. ازاره جدای جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل بنا، جنبهی زیباسازی و هویت بخشی به بنا نیز داشته است. گذر زمان و فنآوریهای نوین نه تنها بر شیوه زندگی مردم تاثیر گذاشته که برخی از هویت و اصالت فرهنگی ساخته های آنها از جمله صنایع دستی و معماری سنتی را نیز دستخوش تغییر کرده است. برخی از این هنرها، متأسفانه امروز وجود ندارد و آنهائی که باقی مانده اند نیز بیم آن میرود که در اثر بی توجهی دیریا زود کنار گذاشته شوند. یکی از عناصر معماری گذشته که آثار آن در برخی بناهای تاریخی دیده می شود، ازاره است. امروزه قرنیز جایگزین ازاره های قدیمی شده است. قرنیزها به شکل سنگهای تزیینی یا در نمای بیرونی و یا به صورت نوار باریکی از سنگ، چوب و یا هر جنس مقاوم دیگر در داخل بنا مشاهده می شود. در این مقاله ضمن معرفی ازاره و سیر تحول آن تا قرنیز، لزوم توجه به جنبه ی هنری- فرهنگی موجود در ازاره های گذشته در جهت استفاده در قرنیزهای کنونی مورد تاکید قرار گرفته است. ویژگی ازاره و انواع آن در دوره هایمختلف، علت جایگزینی آن با قرنیز و کم توجهی به جنبه ی هنری آن از جمله سوالات مطرح می باشد. روش تحقیق استفاده از مطالعات کتابخانه ای و جستجو در پایگاه های اطلاعرسانی معتبر بوده است. نتیجه بررسی حاکی از حذف تدریجی ازاره از بنا و جایگزینی با قرنیز بخاطر عدم نیاز به کاربرد ضدرطوبتی و رعایت صرفه ی اقتصادی در کاربرد آن بدون توجه به تاثیرات زیبایی شناسانه و ماهیت بخشی آن به بنا بوده است، حال آنکه با بهره گیری از توان بالقوه ی صنایع دستی در ایران ، میتوان جنبه زیبایی- فرهنگی ازاره را در طراحی جدید قرنیزها زنده نگاه داشت.

کلیدواژه ها:

ازاره ، تزیینات بنا ، صنایع دستی ، قرنیز ، معماری سنتی