بنای تاریخی رختشویخانه زنجان

بسیاری از بناها و آثار ملی به ثبت رسیده از بعد معماری، قابل ارزش گذاری اند . برخی از بناها ممکن است از حیث معماری ویژگی خاصی نداشته باشند و در ساختار شهری است که اهمیت می یابند. رختشویخانه زنجان یکی از همین بناهاست که اقدام به ساخت آن به عنوان رختشویخانه، این بنا را به لحاظ عملکرد خاصش، اعتبار ویژه ای بخشیده است. از آنجا که در هیچ یک از نقاط شهری و روستایی ایران مجموعه ای با این عملکرد دیده نشده، به نظر می رسد علت اصلی ساخت این بنا، سردسیر بودن منطقه زنجان و شرایط اقلیمی سخت در پاییز و زمستان می باشد. زیرا در هوای سرد منطقه شستشو در کناره های پوشیده از برف رودخانه ها و چشمه سارها بسیار دشوار بوده است. از طرف دیگر عمل شستشو در حاشیه ی شهر با خطر حمله ی گرگ به زنان و دختران شوینده همراه بوده است. در این مقاله به روش تاریخی تفسیری و نیز روش توصیفی این رختشویخانه را موردپژوهش قرار می دهیم. به لحاظ پوشیدگی و حجاب همه جانبه رختشویخانه زنجان، زنان شهروند زنجانی می توانستند در امنیت کامل و با آرامش و آسایش هرچه تمام بخشی از مسئولیت خانگی خود را در محیط و فضایی عمومی انجام دهند. از نظر تشابه کاربری، در هیچ قسمتی از ایران، چنین بنایی به این شکل دیده نشده است. اندیشه ی ساخت بنایی صرفاً برای شستشوی لباس و نظافت وسایل خانه و نیز در انحصار زنان، برای اولین بار در ایران، در شهر زنجان شکل گرفته و با کمک حاکم وقت و مردم خیربه بهترین شکل ممکن طراحی و ساخته شد.

کلیدواژه ها:

امنیت ، رختشویخانه ، محرمیت ، موازین بهداشتی ، نیارش