معماری و شهرسازی اقلیمی در بوم های بیابانی و آسیب شناسی آن در دهه های اخیر

معماری زیست اقلیمی ایران در بوم های متنوع خود پاسخگوی احتیاجات و ملزومات زندگی انسان بوده و کاربرد آن در جهت تأمین شرایط آسایش انسان در طی فصول سال و در مناطق متفاوت آب و هوایی در جای جای قلمرو معماری گذشته ما ثبت شده است. در حوزه فلات مرکزی ایران نیز، معماری زیست بومهای بیابانی، حکایت از سازمانی معین و معیارهایی دارد که بشدت متأثر از شرایط محیط طبیعی و همساز با آن است. یادگارهای برجا مانده از طرز تفکر و نگرش و هنر صناعتگر ایرانی نسبت به طبیعت و نحوه تعامل با آن ، همگی بیانگر نوعی وحدت، کل گرایی، نظامی مشخص و اساس پایداری انسان و محیط هستند. منتهی مراتب چالش اصلی در معماری جهان امروز ما، قطع ارتباط میان معماری بومی و معماری مدرن است که باعث شده از ارزشها و الگوهای معماری و دانش بومی خود غافل شویم. لذا در این مقاله با هدف درک عمیق نحوه تعامل انسان، طبیعت و معماری در بوم های بیابانی با روش توصیفی - تحلیلی به معرفی ویژگی های معماری و شهرسازی بوم های بیابانی ایران به عنوان مظاهر همزیستی با اقلیم پرداخته می شود. در نهایت ضمن تحلیل آسیب های وارد بر آن در دهه های اخیر، تجربیات ساماندهی روستای ابیانه تشریح می شود.

کلیدواژه ها:

معماری بومی ، طراحی اقلیمی ، بوم های بیابانی ، نواحی کویری ، آسیب شناسی