بررسی روابط بین صفات در ارقام لوبیای قرمزتحت شرایط آبیاری متداول و محدود

حبوبات یکی از مهمترین منابع غذایی بعد از غلات به حساب می آیند. بعلاوه میزان بالای پروتئین حبوبات، نقش آن ها را در تامین پروتئین غذای بشر دوچندان می کند.این تحقیق به منظور بررسی تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی تعدادی از صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه در 32 ژنوتیپ لوبیای قرمز در طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو محیط نرمال و محدود آبیاری درمزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی تهران واقع در کرج در سال 1386 انجام شد. ارزیابی برخی از صفات مهم زراعی و مورفولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها در تمام صفات موررد بررسی وجود داشت که این حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام بود. نتایج نشان داد که عملکرد بذر، وزن غلاف ها در گیاه، عرض کنوپی، وزن صد بذر، طول میانگره، تعداد بذر در غلاف و ارتفاع گیاه در زمان وقوع تنش آبی کاهش می یابد تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که صفت تعداد غلاف در گیاه در هر دو محیط نرمال وتنش آبی بالاترین اثر مستقیم به ترتیب(0/697) و (0/699) را نسبت به سایر صفات بر روی عملکرد بذر دارد ولی اثرات مستقیم تعداد روز تا غلاف دهی و طول غلاف در محیط نرمال بر عملکرد ناچیز بود. صفات تعداد روز تا غلاف دهی و طول غلاف به ترتیب 0/026، 0/004- در محیط نرمال به طور غیر مستقیم از طریق تعداد غلاف درگیاه بر عملکرد بذر تاثیر می گذارند که منجر به کاهش همبستگی این صفت با عملکرد دانه گردید، همچنین در محیط تنش آبی نیز این صفت با اثرات غیر مستقیم از طریق صفات تعداد بذر در غلاف و وزن صد بذر به ترتیب 0/083 و 0/074 برعملکرد دانه موثرند. لذا می توان از این صفت به خوبی در افزایش عملکرد استفاده کرد. به منظور گروه بندی ژنوتیپ ها بر اساس صفات فنوتیپی مورد بررسی، از تجزیه خوشه ای به روش UPGMA استفاده گردید که تمامی ژنویپ ها در هر دو محیط نرمال و محدود آبیاری به 4 گروه مجزا تقسیم شدند. ارزیابی مقاومت به خشکی در ژنوتیپ ها مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد که شاخص تحمل به خشکی STI، میانگین هندسی محصول دهی GMP و میانگین هارمونیک بهترین شاخص ها برای تعیین ژنوتیپ های مقاوم به خشکی(KS-31127, KS-31150, KS-3138,KS-31112) بودند.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ، تنش آبیاری ، ضرایب مسیر ، تجزیه خوشه ای