بررسی شرایط بحرانی آلودگی هوا در کلان شهر اصفهان ونقش مدیریت بحران در کنترل آن و بررسی اقدامات کشورهای موفق

خطر افزایش آلاینده های موجود در هوای اصفهان این روزها به دغدغه ای عمومی تبدیل شده است به گونه ای که برخی بر این باورند این چالش زیست محیطی، اقلیم اصفهان را تحت تاثیر قرار داده و روز به روز نیز اثرات مخرب آن گریبان شهروندان، درختان و دیگر موجوات را بیش از پیش می گیرد. 27 درصد مرگ و میرهای ناشی از بیماری های تنفسی، حدود 14 درصد سکته های مغزی و حدود 16 درصد سرطان های ریه مربوط به آلاینده های هوا است در حالی که بنا بر اظهارات مسیولان هنوز متهمان تولید این آلاینده ها مشخص نیست. برای حل مشکل آلودگی هوا در مرحله اول نیاز به شناسایی منابع آلاینده و میزان آلایندگی در منطقه می باشد. بررسی های انجام شده در مرکز تحقیقات اداره کل هواشناسی استان اصفهان براساس اطلاعات دستگاه سنجش آلودگی هوا واقع در اداره کل هواشناسی اصفهان نشان می دهد که، شاخص کیفیت هوا در طول سال 1396 شامل ، 48 روز ناسالم برای گروه های حساس جامعه ( 5 / 13 درصد )، 41 روز ناسالم برای عموم افراد جامعه ( 11 درصد) و 2 روز بسیار آلوده ( 5 / 0 درصد ) بوده است. یعنی تقریبا 25 درصد روزهای سال 96 کیفیت هوا در ایستگاه اصفهان، آلوده و در شرایط فراتر از حد استاندارد قرار داشته که در مقایسه با سال قبل تغییری در تعداد روزها نداشته است، در فصول سرد سال بویژه پاییز بیشترین تعداد روز آلوده و در فصل بهار کمترین روز آلوده رخ داده است. آلوده ترین روز از منظر شاخص کیفیت هوا مربوط به نهم و دهم دی ماه با شاخص 207 و پاکترین روزهای سال، روز 27 اسفند با شاخص 33 و روز 15 فروردین ماه با شاخص 36 بوده است. در سال های اخیر آلاینده ذرات معلق با قطر کمتر از 5 / 2 میکرون به عنوان آلاینده شاخص ایستگاه هواشناسی اصفهان مطرح شده و طی سال 1396 ، 299 روز ( 5 / 82 درصد)، به لحاظ آلاینده PM2.5 و 66 روز ( 5 / 17 درصد) از منظر آلاینده NO2 به عنوان آلاینده شاخص این ایستگاه مطرح می باشد. در طی سال 96 آلود ترین روز 9 و 10 دی ماه بوده که شاخص به 207 هم رسید، آلاینده مسیول در این روز آلاینده PM2.5 بود که غلظت آن به 157 میکروگرم رسیده است. میانگین غلظت سالانه آلاینده PM2.5 این ایستگاه 31 میکروگرم بر مترمکعب بوده است که خیلی بالاتر از حد استاندارد سالانه آن یعنی 10 میکروگرم بر مترمکعب می باشد. در طی این دوره یک ساله، 89 روز از منظر آلاینده PM2.5 در وضعیت نامطلوب قرار داشته است. دی ماه آلوده ترین ماه و خرداد و مرداد، مطلوب ترین ماه از نظر کیفیت هوا بوده اند. نتایج این تحلیل حاکی است که سکون نسبی هوا و افزایش ارتفاع لایه های فوقانی جو به سبب حاکمیت سامانه های پرارتفاع، کاهش دما و افزایش فشار بر روی سطح زمین، رسیدن شاخص های ترمودینامیکی به مرز پایداری و عبور از آن، وقو ع وارونگی دما و مهمتر از همه ماندگاری این شرایط پایدار طی چند روز متوالی بویژه در فصول سرد سال با توجه به موقعیت توپوگرافی شهر اصفهان و مراکز صنعتی، به افزایش پتانسیل پایداری و انباشت مواد آلاینده و بالارفتن شاخص کیفیت هوا کمک میکند. همچنین درزمان وقوع گردو خاک کانون های گرد وخاک با منابع داخلی ( در مناطق جنوب استان سمنان) از سمت شمال شرق استان اصفهان را تحت تاثیر خود قرار می دهد و کانون های خارجی از کشور عراق، سوریه یا شمال عربستان به ایران نفوذ و سپس از سمت غرب و شمال غرب استان به مرکز نفوذ کرده است. در این تحقیق به بررسی نقش مدیریت بحران درکنترل یا ماهش آلودگی هوای شهر اصفهان، چالش های موجود ، نقش عوامل جوی در بحران آلودگی هوا با منارع داخلی و خارجی پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه ها:

روزهای بحران آلودگی شهر اصفهان ، منارع داخلی و خارجی ، مدیریت بحران