بررسی نقش اجرای «طرح حفاظت از حاشیه کویر» درمقابله با کم آبی و بروز خشکسالی

طرح حفاظت از حاشیه کویر یا طرح منطقه ای پخش سیلاب های شرق استان اصفهان طراحی است که مطالعات پیش شناخت آن تهیه و در اختیار معاونت آبخیزداری قرار داده شده است. این طرح قابل تعمیم به کلیه حوضه های آبخیز مشرق به کویر در استانهای قم، سمنان، خراسان، سیستان وبلوچستان ، کرمان و یزد میباشد. در این طرح کلیه حوضه های مشرف به کویر که بصورت نواری به طول 300 کیلومتر از حوضه شوراب قم شروع و به حوضه کوه سرخ یزد ختم می شود مورد مطالعه قرار گرفته و کلیه خصوصیات فیزیولوژیکی و هیدرولوژیکی آن در قالب 21 حوضه مشخص گردیده است. حدود 1/5 میلیون هکتار از اراضی این حوضه ها استعداد سیل خیزی دارند که با توجه به متوسط بارندگی سالیانه آن که 125 میلیمتر می باشد، حدود 2 میلیارد متر مکعب حجم نزولات آن برآورد شده و میزان رواناب آن 217 میلیون متر مکعب محاسبه شده است. جهت کنترل این حجم رواناب به 20 میلیون متر مکعب عملیات خاکی و 100000 متر مکعب عملیات سنگی نیاز داریم. در صورت اجرای کل طرح بطور متوسط سالیانه 150 میلیون متر مکعب آب به سفره های زیر زمینی نفوذ داده می شود. اگر اجرای این طرح طی برنامه ریزی ده ساله به طول انجامد حدود 150 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد و اگر طول عمر مفید طرح را 30 سال در نظر بگیریم حدود سه میلیارد و هشتصد و بیست و پنج میلیون متر مکعب آب استحصالی خواهیم داشت که قیمت تمام شده هر متر مکعب آب 40 ریال برآورد می گردد. بدیهی است که در مناطق کویری در صورت تامین آب محدودیت زمین وجود ندارد و روتق فعالیتهای صنعتی و کشاورزی برای مردمی که در استفاده از فنون و بهره وری از آب شهره عالمند میسر میگردد. چنین پتانسیلی در کلیه حوضه های مشرف کویر وجود دارد که باید مورد شناسایی وبرنامه ریزی قرار گیرد.