خسارات زیست محیطی و مسئولیت بین المللی

براساس ماده 16 پروتکل الحاقی حفاظت از محیط زیست به معاده جنوبگان، دولت های ع ضو پروتکل خود را متعهد کرده آند که قواعد و تدابیر مربوط به مسئولیت مدنی خسارات ناشی از اقداماتی را که در حوزه معاهده جنوبگان انجام می شوند ، کنوانسیون تنظیم اقدامات راجع به منابع معدنی جنوبگان (کرامرا) که هنوز لازم الاجرا نشده است، این مسئولیت را مقرر نموده براساس ماده 8، هر کارپرداز و اپراتور در خصوص خساراتی که به محیط زیست جنوبگان یا اکوسیستم های وابسته یا پیوسته به آن وارد نماید، به طور مطلق مسئولیت می باشد. مصداق دیگر - هر چند محدود - این امر، کنوانسیون مسئولیت بین المللی خسارات ناشی از اشیای فضایی 1972 می باشد که مقرر می دارد هر دولت تغذیه کننده در قبال پرداخت غرامت خسارات ناشی از اشیای فضایی خود بر سطح زمین، مطلقا مسئول خواهد بود. این مسئولیت بعدها گسترش یافته است. اما دو معاده بین المللی لاحق - تا حدی که به مسئولیت ناشی از خسارات زیست محیطی مربوط می شوند - در این خصوص در سطح مشابهی نمی باشند حقوق بین الملل قراردادی محیط زیست به تدریج در حال ایجاد تعهدات رفتاری برای دولت ها است که بایستی در قبال افراد با سازمان ها اجرا گردند. ایجاد و توسعه این قواعد مستلزم تأسیس سازوکارهایی است که پای بندی آنها به تعهدات و قواعد مذکور را تضمین نمایند. یکی از این ساز وکارها، رژیمی (حقوقی) است که مسئولیت مدنی و لزوم پرداخت خسارت زیست محیطی را مقرر می نماید. در شرایط موجود و کنونی، ارزیابی این که آیا رژیم های مسئولیت مدنی اجرای موثر شرایط موجود و استانداردهای بین المللی محیط زیست را به طور مؤثر تضمین و تأمین معاهدات بین المللی همیشه به روشنی این تفکیک را قایل نمی شوند که قصد آنها حفاظت اصولی از محیط زیست در برابر خسارات است با حفاظت از بهداشت، حیات، اموال و نظایر آن در برابر خسارات؛ زیست محیطی، کنوانسیون مسوولیت مدنی به خاطر خسارات وارد بر محیط زیست در اثر اقدامات خطرناک 1993 (کنوانسیون لوگانو) مصداقی از این امر می باشد. بر اساس ماده 1 این معاهده، هدف آن پرداخت غرامت کافی و مناسب برای خسارات ناشی از اقدامات خطرناک برای محیط زیست است. این امر همچنین روش های پیشگیری و استقرار مجدد وضع سابق را نیز مقرر می دارد تعریف واژه «خسارت زیان های وارده بر حیات، ضرب و جرح و صدمات فردی، زیان یا خسارت وارده بر اموال و همچنین «زیان و خسارت ایجاد شده به وسیله ایجاد اختلال در محیط زیست» را مطرح کرده و در بر می گیرد. در نهایت (پرداخت) ایجاد غرامت برای زیان یا خسارت ناشی از ایجاد اختلال در محیط زیست محدود است در حالی که (پرداخت) غرامت برای سایر خسارات این چنین نیست. این نشان می دهد که کنوانسیون مذکور اساسا به حفاظت از محیط زیست اختصاص ندارد. در عین حال، حقوق ملی نیز رژیم هایی را در خصوص مسئولیت مدنی ناشی از خسارات زیست محیطی اراده کرده است. قانون ایالات متحخده در خصوص انتقال خط لوله آلاسکا و قانون 1990 ایالات متحده در مورد آلودگی نفتی، مصادیق عمده این امر می باشند.

کلیدواژه ها:

معاهدات بین المللی ، مسئولیت بین المللی ، خسارت زیست محیطی