بررسی عوامل موثر بر غلظت یونهای نیترات و فسفات در حوضه گرگانرود با استفاده از GIS

حوضه گرگانرود یکی از حوضه های آبخیز اصلی استان گلستان است که مساحتی حدود 1141480 هکتار را شامل می شود و بیشتر زمینهای کشاورزی استان از آبهای سطحی و زیرزمینی موجود در این حوضه تغذیه می شوند. به منظور بررسی غلظت یونهای نیترات و فسفات و تهیه نقشه خطر این آنیونها در منابع آب زیر زمینی حوضه گرگانرود، تعداد 105 نمونه آب از چاههای بهره برداری نیمه عمیق و عمیق وچشمه ها با پراکنش مناسب برداشته شده و برای تمام نمونه ها مقادیر هدایت الکتریکی((EC، اسیدیته((pH، نیترات، و فسفات اندازه گیری شده است. نتایج بدست آمده بیانگر این است که در برخی از نقاط غلظت یون نیترات و فسفات از حد مجاز آن برای مصارف شرب بالاتر می باشد. به این ترتیب که غلظت یونهای نیترات وفسفات به ترتیب به 110 و 2.98 میلی گرم بر لیتر می رسد. برای ارزیابی عوامل موثر بر غلظت یونهای مذکور، نقشه این یونها در حوضه مورد مطالعه با استفاده از نرم افزارهای GIS تهیه شده و با نقشه های زمین شناسی، هم باران، کاربری اراضی، و مناطق مسکونی تلفیق گردید. نتایج بدست آمده از تلفیق نقشه های مذکور نشانگر این است که مقدار این یونها با پراکنش مناطق مسکونی، مقدار بارندگی و تراکم باغات و زمینهای کشاورزی و هم چنین نفوذپذیری زمین در ارتباطی تنگاتنگ می باشند. با توجه به این تحقیق میتوان چنین اظهار نظر نمود که منشائ یونهای نیترات و فسفات عمدتا با فاضلابهای خانگی و فعالیتهای کشاورزی و مصرف بی رویه کودهای شیمیایی مرتبط می باشد.

کلیدواژه ها:

نیترات ، فسفات ، آبهای زیر زمینی ، گرگانرود