انسان،صنعت، انرژی، محیط زیست وچالش های توسعه پایدار (ازبازنگری تااصلاح الگوی تولید ومصرف)

موضوع توسعه پایداریکی از چالش های مهم پیش روی کشورهای درحال توسعه است. توسعه پایدار فقط با تمرکزبر رشد اقتصادی حاصل نمی شود، بلکه کشورهای درحال توسعه برای رسیدن به توسعه پایدار باید نهادهای موجود را تقویتکنند و نهادهای مورد نیاز را بسازند . هر حرکت جدی در جهت کاهش فقر، مستلزم رشد پایدار اقتصادی به لحاظ افزایش بهره وری و درآمد در کشورهای در حال توسعه است، اما علاوه بر رشد اقتصادی عوامل دیگری نیز باید توسعه یابند. توسعه پایدار فقط با تمرکز بر رشد اقتصادیحاصل نمی شود، بلکه موضوعات اجتماعی و زیست محیطی نیز نقش مهمی دارند; اگر تحولات اجتماعی و زیست محیطیدر رشد اقتصادی نادیده گرفته شوند، رشد اقتصادی در بلندمدت در مخاطره قرار خواهد گرفت، اگر موضوعات زیست محیطیو اجتماعی نادیده گرفته شوند یا در اولویت پایین تری نسبت به رشد قرار گیرند، معضلات و مشکلات در طی زمان انباشتهخواهد شد و پیامدهایی به دنبال خواهد داشت که در افق های کوتاه مدت سیاست گذاری اقتصادی تجلی نمی یابند. موضوعتوسعه پایدار ارتقای رفاه انسانی در طول زمان است . برخورداری از فرصت و توانایی لازم برای بهبود زندگی لازم از طریقدسترسی به بهداشت، آموزش و لوازم آسایش و راحتی بهتر، بدون شک یکی از جنبه های رفاه است. این که افراد احساسکنند که دارای ارزش هستند، جنبه دیگری ازاین مفهوم است و این احساس ازطریق روابط خانوادگی، اجتماعی و مشارکت دراجتماع، تقویت می شود. همچنین برخورداری از امنیت فیزیکی، آزادی های سیاسی و مدنی نیز، وجه دیگر مفهوم رفاه راتشکیل می دهد . شناختن قدر و ارزش محیط زیست طبیعی و وارد نکردن خسارت جبران ناپذیری که فرآیندهای طبیعی دست اندرکار تولید وبازسازی این مجموعه طبیعی را دچار نقصان سازد بستر دیگری برای ایجاد رفاه است در واقع، اظهارنظر شخصی افراد در مورد شادمانی و رضایت مندی در زندگی با تمامی عوامل عجین است. توانایی جامعهبرای تقویت رفاه انسان ها درطول زمان تابعی از افراد، بنگاه ها، جوامع و دولت ها درچگونگی استفاده وتبدیل دارایی هاییاست که دراختیار دارند. افزایش رفاه بشر بر اصل واساس پایداری، محتاج مدیریت ترکیب دارایی های جامعه است. دارایی.های گوناگون، ویژگی های متفاوتی دارند و این امر جانشینی آنها در فرآیند تولید و افزایش رفاه انسان را محدود می سازدکمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه )کمیسیون برانت لند 7891 ( پایداری را; آن نوع پیشرفت که نیازهای نسل حاضر رابدون کاهش توانایی نسل آینده برای پاسخگویی به نیازهای خود، تامین نماید، تعریف کرد. تعاریف اخیراغلب براصل اخلاقیبرابری بین نسلی صحه گذاشته اند و بر اجبار اخلاقی نسل حاضر بر تضمین شرایطی برای نسل آینده که حداقل، کیفیتزندگی آنان به خوبی نسل فعلی باشد، تاکید می کنند. تعاریف اخیر با وضوح بیشتری بر سه محور پایداری اقتصادی، زیستمحیطی واجتماعی متمرکز شده اند. تاکید این محورها بر این است که نه تنها باید مسائل زیست محیطی یا حتی جنبه هایزیست محیطی واقتصادی، بلکه جوانب اجتماعی پایداری را مدنظر قرار داد، البته اندیشه و تفکرات در مورد پایداری اجتماعی،هنوز به اندازه دو محور دیگر پیشرفت نکرده است، اما واضح است که فشارها و تنازعات اجتماعی می تواند آن چنان گسستیدر انباشت یا نگهداشت کل دارایی ها ایجاد کند که رفاه بین نسلی را به مخاطره اندازد. یکی ازرویکردهای ملموس برایتفکردرمورد رفاه بین نسل ها این است که تضمین کنیم مصرف در طول زمان کاهش نیابد، اما برای دستیابی به اینهدف،چه شرایطی باید ایجاد کرد؟ ادبیات نظری موجود نشان می دهد که توانایی یک کشور برای حفظ جریان مصرف، بهتغییر در موجودی دارایی ها یا ثروت جامعه بستگی دارد. رفاه بین نسلی فقط درصورتی افزایش می یابد که ثروت در طول.زمان افزایش یابد; یعنی پس اندازهای خالص تعدیل شده کشور، مثبت باشدبرای اینکه رفاه نسل آینده کاهش نیابد، باید سطح مناسبی از برخی دارایی ها به ویژه آن دسته از دارایی ها را که پس ازکاهش تجدیدناپذیر هستند و در رفاه نسل آینده به طور مستقیم اثر گذارند فراهم آوریم، البته همان طور که فناوری هاوترجیحات مردم در طول زمان دچار تغییر می شوند، ترکیب دارایی هایی نیز که رفاه انسان را رقم می زنند نیز می تواندتغییر کنند. بنابراین، مفهوم پایداری نیز در طول زمان متحول می شود. توسعه پایدار مستلزم اقدام در تمام بخشها و رشته ها،شامل آب، انرژی، بهداشت، کشاورزی و تنوع زیستی است. کشورهای درحال توسعه باید نهادهای خود را تقویت کنند،جامعیت بیشتر در دسترسی به دارائی ها را بهبود بخشند و شفافیت بیشتر در مدیریت منابع به صورت کارآمدتر را تضمینکنند. اغلب مشکلات، اساسا بین بخشی بوده و شدت آنها در مناطق مختلف متفاوت است و در نتیجه ارائه و تایید مجموعهای از اقدامات در مراحل اولیه، دارای اهمیت است، ولی تحقق آنها نیازمند ابزارهای نهادی است تا بتوانند در بخش هایمختلف استفاده شودروش تحقیق کتابخانه ای،علی ،تاریخی ومشاهده ای است.روش تحلیل سیستمی –اکولوژی چشم اندازوآینده پژوهی بوده است.روندفعلی تولیدانرژی ازسوختهای فسیلی وازآن نگران کننده تر الگوی مصرف اصراف آمیزمعادلسرانه سه برابرمیانگین جهانی وآلودگیهای شدیدزیست محیطی درکنار حقوق نسل های آینده وتنزل سطح برخورداریورفاه درقبال غارت طبیعت بشررا ملزم به بازنگری درشیوه های استحصال منابع بویژه انرژی )جستجوی انرژی های نو(ازیکسو وکاهش مصرف انرژی ازدیگرسو می نماید توسعه پایداردرکشورباچالش های جدی روبروست که مقاله به بخشیازمهمترین آنها پرداخته وراهبردهای متناظز را ارائه می نماید.

کلیدواژه ها:

بحران محیط زیست ، چالش های توسعه پایدار ، آینده تاریک منابع انرژی فسیلی ، رسالت صنعت پاک ، انرژی های نو ، بازنگری درمصرف وتولید ، فقرزدایی وافزایش رفاه