ارزیابی کیفیت آب رودخانه دز از نظر کارایی در سیستم آبیاری تحت فشار

در سال های اخیر عوامل متعدد و گوناگونی کیفیت منابع آب استان خوزستان را بطور عام و رودخانه دز را بطور خاص به چالش کشانده است که ازجمله مهمترین این عوامل وقوع پدیده خشکسالی، اجرای طرح های توسعه کشاورزی، افزایش حجم پساب و منابع آلاینده، انتقال آب از سرشاخهها و رشد جمعیت می باشد .در این مطالعه کیفیت آب رودخانه دز از نظر آبیاری تحت فشار مورد بررسی قرار گرفته است .بدین منظور پس ازانتخاب هفت ایستگاه سپید دشت سزار، سپید دشت زاز، تنگ پنج سزار، تنگ پنج بختیاری، دزفول، حرمله و بامدژ در طول مسیر رودخانه، آمارده سال 83-92 جمع آوری شد و مورد بررسی قرار گرفت .سپس نتایج با استانداردهای ویلکوکس و رهنمودهای آب آبیاری آیرز و وستکات موردبررسی و طبقه بندی قرار گرفت .در طبقه بندی ویلکوکس در طی ده سال، ایستگاه های سپید دشت سزار، سپید دشت زاز، تنگ پنج سزار ودزفول در کلاس C2-S1 قرار گرفت .در نتیجه از نظر نسبت جذب سدیمی در محدوده کم خطر و از نظر شوری در محدوده آبهای کمی شور قرار دارد که برای کشاورزی تقریبا مناسب هستند اما در آبیاری قطره ای در دراز مدت باعث رسوب و گرفتگی در قطره چکان ها می شود .در آبیاریبارانی اگر آبیاری در شب انجام شود مشکلی از لحاظ پاشش آب بر روی گیاه و سوختن برگها نخواهیم داشت .ایستگاه تنگ پنج بختیاری نیز در سال های 83-84، 84-85، 85-86، 88-89 و 91-92 در کلاس 86-87، 87-88، 89-90، 90-91 و 92-93 در کلاس C3-S1 قرار گرفت .همچنین ایستگاه های حرمله و بامدژ در کلاس C3-S1 قرار گرفتند که از نظر نسبت جذب سدیمی در محدوده کم خطر و از نظر شوری در محدوده آبهای شور قرار می گیرند که در نتیجه در آبیاری قطره ای باعث گرفتگی قطره چکانها و در آبیاری بارانی باعث ایجاد سوختگیو مسمومیت در ناحیه برگ گیاه می نماید .از نظر رده بندی کیفیت آب آبیاری به روش فائو، میزان سدیم، کلسیم، منیزیم و سولفات نرمال است ودر استفاده از بیکربنات همه ایستگاه های مورد بررسی با محدودیت متوسط مواجه بود .از نظر کلر نیز فقط ایستگاه بامدژ با محدودیت مواجه بود .به طور کلی با مدیریت مناسب آبیاری می توانیم از آب رودخانه دز در آبیاری تحت فشار استفاده نماییم.

کلیدواژه ها:

رودخانه دز ، کیفیت آب ، طبقه بندی ویلکوکس ، آیرز و وستکات