روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت علی (ع) (نامه 13 نهج البلاغه)

تعلیم و تربیت از مهمترین عوامل و ارکان فرهنگساز در جوامع انسانی به شمار می آید که عهده دار انتقال و ارتقایفرهنگ در جامعه است. منظور از تربیت، مجموعه تغییراتی است که امید است در مورد کسی که مورد تربیت واقع می شود،رخ دهد. هدف کلی (غایی) که دورنما و چشم انداز نهایی نظام تربیتی را مجسم می کند، تربیت و پرورش استعدادهای درونیاست. در راستای دستیابی به این اهداف، روشهای تربیتی هستند که با اجرایی شدن آنها در نهایت انسان تربیت شده موردنظر نظام تربیتی حاصل میگردد. در مقاله حاضر، نویسنده برای بررسی روشها و اصول تربیتی در نهج البلاغه از دو روشتربیتی نحوه تعامل و برخورد مربی و متربی و روش فردی به کار گرفته شده از سوی مربی سود میجوید. و از آنجایی مبحثروشهای تربیتی در نهج البلاغه گسترده است، نویسنده تلاش نموده است که بررسی روشهای تربیتی را به نامه 31 نهجالبلاغه محدود کند. در بررسی فوق، توجه و یاد خدا (شناخت خدای تعالی، دعا و نیایش)، توجه به معاد، تقوا و بیداری دل،شناخت و آگاهی دینی، احتیاط و میانه روی، وقت شناسی و پرهیز از صفات ناپسند (هواپرستی، عجب و خودبینی، طعام حرام)روشهایی فردی برای تهذیب نفس و خودسازی است که از جانب متربی باید به کار گرفته شود. و زمینه تربیت، جلب اعتمادمتربی از راه ملاطفت و هوشیاری، استفاده از تجارب دیگران (قصه و سرگذشت اقوام و ملل)، مسئولیت های اجتماعی (امر بهمعروف و نهی از منکر)، تحمل سختی و مشکلات راه حق (جهاد)، یاری مستمندان، قرضالحسنه، نصیحت و پند و اندرز،آداب معاشرت و حقوق دوستان و آداب کسب و کار از جمله روش هایی است که از بازخورد و تعامل مربی و متربی به وجودمی آیند و زمینه تربیت متربی و متعلم را فراهم می کنند.

کلیدواژه ها:

امام علی (ع) ، اصول و روش ها ، نهج البلاغه ، نامه 31 ، تعلیم و تربیت