کاربردکودهای آلی و زیستی در زراعت دیم نخود

یکی از مهمترین اهداف کشاورزی پایدار کاهش نهاده های مصرفی و استفاده از کودهای آلی و زیستی بجای کودهایشیمیایی در جهت افزایش عملکرد محصولات کشاورزی و تولید غذای بیشتر است (Kochaki et al., 2008). نتایج تحقیقات درکشاورزی پایدار نشان می دهد که استفاده از کودهای آلی نقش مثبتی در افزایش عملکرد داشته است (Eghbal, et al., 2004).آسیب های زیست محیطی و تغییر بافت شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیک خاک ها و مشکلات بهداشتی، دلایل مهم بازگشت بهمصرف کودهای آلی در قالب کشاورزی آلی یا ارگانیک بوده است (حاجیلو همکاران، 1389). ورمی کمپوست ها از کودهای آلیبوده که غنی از مواد غذایی قابل دسترس و جایگزین مناسبی برای کودهای مصنوعی جهت تولید محصولات زراعی می باشند(Zaller, 2007). کاربرد آن ها محتوای ماده آلی خاک، تحریک فعالیت های میکروبی، تجزیه در خاک و تجزیه آفت کش ها را نیزافزایش می دهد (Verdeneli et al., 2012). هدف از تولید ورمی کمپوست، غنی سازی هوموس و افزایش فسفر قابل دسترسمی باشد. ورمی کمپوست غنی شده با سنگ فسفات فراهمی دسترسی زیستی فسفر را نشان داده و منجر به افزایش عملکرد وجذب مواد غذایی در لوبیای چشم بلبلی شده است (Busato et al., 2012). مواد هیومیک از دیگر کودهای آلی مورد استفادهدر کشاورزی پایدار بوده که ترکیبات اصلی مواد آلی طبیعی موجود در خاک می باشند، اهمیت اکولوژیکی بالایی دارند و درتنظیم شمار زیادی از فرایندهای شیمیایی و بیولوژیکی موجود در اگرواکوسیستم های طبیعی دخالت دارند (Maro et al., 2012). اسید هیومیک ترکیب اصلی استخراج شده از مواد هیومیک بوده که بطور طبیعی در خاک های کشاورزی وجود دارد.اما کودهای شیمیایی از توانایی های آن کاسته و سموم گوناگون به تولید آن آسیب می رساند. بعلاوه روش های نادرستخاک ورزی به شسته شدن این مواد از خاک منجر می شود (داعی و سرداری مهرآباد، 1389). در یک تحقیق گزارش کردند که محلول پاشی اسید هیومیک تاثیر معنی داری بر وزن بیولوژیک و عملکرد دانه گندم داشته است (سبزواری و خزاعی، 1388). یکی از گام های بزرگ در کشاورزی پایدار، ورود کودهای زیستی به این عرصه است. این کودها با تشکیل کلونی در اطرافریشه و یا بخش های داخلی گیاه، رشد گیاه میزبان را تحریک می کنند (حاجیلو و همکاران، 1389).. باکتری های محرک رشدگیاه (پی جی پی آر) در ریزوسفر و سطح ریشه وجود دارند و کمیت و کیفیت رشد گیاه را بطور مستقیم و غیر مستقیم بهبودمی دهند (Ahmad et al., 2008). مکانیسم های غیرمستقیم شامل بهبود دسترسی به مواد غذایی یا جلوگیری از رشدمیکروارگانیسم های پاتوژن و مکانیسم های مستقیم شامل متابولیسم گیاه یا تغییر تعادل هورمون های گیاهی یا القاء واکنش های سیستماتیک دفاعی به گیاه است (Ramos Solane et al.,2008). باکتری های جنس های (ریزوبیوم، سودوموناس و آزوسپیریلوم) از مهمترین پی جی پی آرها می باشند. در یک مطالعه، تلقیح با باکتری ریزوبیوم تولید اکسین و رشد ریشه در گیاه تربچه را افزایش داده و بیوماس کل و عملکرد دانه در نخود را افزایش داد (Banchio et al.,2008). بررسی ها نشان داد که تلقیح بذرهای نخود با سودوموناس منجر به افزایش ارتفاع ساقه، طول ریشه و وزن خشک گیاه نسبت به شاهد شد( Dileep et al., 2001). نتایج تحقیقات نشان داد که باکتری آزوسپیریلوم رشد و محتوای آب نسبی در گیاهچه های گندم در شرایط شوری و تنش اسموتیک را بهبود می دهد (Pereyra et al., 2012). نخود از حبوبات عمده زراعی در سراسر جهان است که در مناطق خشک و نیمه خشک کاشته می شود، و اهمیت زیادیبعنوان غذا، خوراک و علوفه دارد (علیزاده و همکاران، 1388). استان کرمانشاه از مناطق عمده تولید نخود می باشد که بیشترکشت آن بصورت دیم و به شکل تناوب گندم- نخود است. اما به دلیل پائین بودن عملکرد اقتصادی نخود، اکثر کشاورزان ازانجام این تناوب خودداری کرده و کشت متوالی گندم را با استفاده از مصرف بیش از حد نهاده های شیمیایی ترجیح می دهند.بنابراین اگر بتوان با کاربرد کودهای آلی و زیستی عملکرد نخود را افزایش داد، ممکن است کشت این محصول افزایش یافته،مصرف بی رویه نهاده های شیمیایی و هزینه های بالای آنها کاهش یابد. این مطالعه نیز در راستای کاربرد کودهای آلی و زیستیدر زراعت نخود در شرایط دیم انجام گرفته است.