آبخیزداری سنتی ابزاری برای ترویج بهره برداری بهینه از منابع تولید و اشتغال زایی (مطالعه موردی: در غرب کردستان)

سال انتشار: 1384
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 2,488

فایل این مقاله در 6 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

ESNC03_007

تاریخ نمایه سازی: 16 اسفند 1384

چکیده مقاله:

زندگی انسان همواره بر اساس دانش و تجربه استفاده از منابع طبیعی تجدید شونده در بستر تاریخ بوده است. نحوه بهره برداری بهینه از منابع طبیعی، متضمن توسعه پایدار است. زنجیره تعادلی موجود در هر اکوسیستم با تخریب و انهدام هر یک از حلقه های آن گسسته شده و موجب نابودی عناصر سازنده آن می گردد. باید درچنین شرایطی بهره برداری ازمنابع طبیعی بر اساس مطالعات دقیق و بر مبنای اطلاعات علمی استوار گردد. بررسی اقدامات سنتی در خصوص بهره برداری ازمنابع آبو خاک مقدمه و ضرورت اجرای علمی و عملی آبخیزداری را طلب می کند. با مشارکت مردم می تواندر حفظ و نگهداری طرح های منابع طبیعی و همچنین بررسی سود و زیان ناشی از اجرای این نوع فعالیت ها را محک زد و پیامدهای ارزشمندی را برای منابع طبیعی و بهره برداران آن انتشار داشت که در برنامه های توسعه فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاس دولت جمعوری اسلامی ایران مد نظر است. برای تحقق آن ابتدا باید الگویی شناسایی ارائه ومعرفی شود. چنین الگویی را می توان مبتنی بر آموخته های بونی آبخیزنشینان غرب کردستان جستجو کرد. آنان با ذخیره و انباشت آب های اندک، اقدام به کشت و زرع می کنند. این نوعع فعالیت ها می تواند زمینه ساز مدیریت کمن هزینه در امور آب باشد. زمینه های مدیریت منابع آب و خاک به صورت سنتی که در غرب استان کردستان مورد بررسی قرار گرفته، حکایت از تجربه هایی است که به عنوان دانش بومی از آن یاد می شود. این شیوه بهره برداری که به روش هسیل (استخرهایی ذخیره آب) معروف است مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، ابتدا با تدوین و تکمیل پرسشنامه ها و مصاحبه حضوری با بهره برداران، نوع ار و علاقمندی آنان و درآمد حاصله بررسی شده است. این تحقیق از نوع پژوهش پیمایشی بوده و در نواحی غربی کردستان (عمدتا در شهرستان مریوان و حوزه آبخیز سیردان) انجام شده که دامنه های پر شیب و اراضی محدود حاشیه رودخانه ها را در بر می گیرد. این نوع مدیریت باعث شده تا بهره برداران استفاده مطلوب از چشمه ها و رودخانه های کم دبی منطقه داشته و در اراضی شیب داری (به علت محدودیت)، اقدام به فعالیت های باغداری و کشاورزی نمایند. آنان با ایجاد استخرهای ذخیره آب و جلوگیری از هدر رفت آب چشمه ها، رواناب ها و ذخیره سازی آب سیلاب ها و انتقال آن بر روی زمین های مورد نظر محصولاتی چون گردو، سیب، گیلاس ، توت فرنگی و همچنین غلات را برداشت می کنند. قابل ذکر است از 75 بهره برداری که جامعه آماری این تحقیق بودند 42 درصد برای این نوع فعالیت ها از ادارات و ارگان های دولتی به نوعی کمک دریافت نموده اند که تسهیلات دریافتی از جهاد کشاورزی 35/4 درصد و اعتبارات بانکی 24/17 درصد بوده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مراحم رحمتی

عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات شیلات ایران

ناصر حبیبی

کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان کردستان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • حسینی ابریشمی، س.م.، 1368. جمع آوری باران و سیلاب در ...
  • هوشنگی، ع.، 1371. آب برای مناطق خشک، انتشارات آب منطقه‌ای ...
  • سازمان جهادکشاورزی استان کردستان، 1379. گزارشات مربوط به مشخصات حوزه‌های ...
  • حبیبی، ن.، 1382. شناسایی آبخیزداری سنتی استان کردستان، مرکز تحقیقات ...
  • رحمتی، م.، 1381. بررسی سامانه‌های سطوح آبگیر از جنبه‌های اقتصادی- ...
  • نمایش کامل مراجع