بررسی پوشش گیاهی و مدیریت چرای دام در فرسایش خاک مراتع لسی مراوه تپه

اراضی لس مراوه تپه بصورت قطب دامداری استان گلستان و محل چرای قشلاقی دام عشایر کرد استان خراسان همواره مورد بهره برداری بیش از حد ظرفیت قرار دارند. به منظور شناخت تغییرات نفوذ پذیری، وزن مخصوص تولید روانآب این مراتع، که در فرسایش خاک موثر می باشد این تحقیق در قالب آزمایش بلوکهای کامل تصادفی و برای 5 تیمار قرق، چرای معادل نصف ظرفیت ، چرای معادل ظرفیت، چرای معادل دو برابر ظرفیت و چرای معادل سه برابر ظرفیت تولید مراتع و در سه تکرار انجام شده است. اندازه گیری مقدار روانآب سطحی ناشی از هر بارندگی در سطح کرتهای آزمایشی صورت گرفته و در پایان هر سال مقدار نفوذپذیری و وزن مخصوص خاک سطحی تعیین گردید. نتایج نشان داد که چرای دام معادل سه برابر ظرفیت مرتع موجب کاهش نفوذپذیری سطحی تا حد 11/67 سانتی متر بر ساعت می شود. در تیمار نصف ظرفیت چرا و قرق نفوذپذیری حداکثر و معادل 25/54 سانتی متر بر ساعت بوده است. وزن مخصوص ظاهری در تیمار 3 برابر ظرفیت چرا نیز حداکثر و معادل 1/27 گرم بر سانتی متر مکعب و در تیمارهای قرق نصف ظرفیت چرا حداقل و معادل 1/09 گرم بر سانتی متر مکعب بودهاست. رواناب سطحی و رسوب در تیمار سه برابر ظرفیت چرا، به ترتیب برابر 130/28 متر مکعب و 956/6 کیلوگرم و در تیمار قرق به ترتیب 45/6 متر مکعب و 212/54 کیلوگرم در هکتار بوده است. تجزیه و تحلیل های آماری اختلاف معنی داری را بین تیمار سه برابر ظرفیت چرا با تیمارهای قرق و نصف ظرفیت چرا در مقادیر رواناب، وزن مخصوص ظاهری و نفوذپذیری سطحی خاک نشان می دهد. بر اساس نتایج فوق عدم تعادل منطقی بین دام و مرتع باعث افزایش فشردگی خاک و رواناب گردید. لذا جهت کاهش آسیب های حاصل از فرسایش خاک و بروز سیل در مراتع لس مستعد فرسایش لازم است مطابق ظرفیت مرتع و کمتر از آن چرای دام برنامه ریزی شود.

کلیدواژه ها:

شدت چرا ، نفوذ پذیری ، وزن مخصوص ظاهری ، خاک لس ، روانآب ، مراوه تپه ، گلستان