نقش بنی حفص در گسترش آموزش و نهاد های اموزشی در افریقیه

یکی از مظاهر عمده فرهنگ و تمدن انسان مسئله آموزش وپرورش ا ست. تأ سیسات تمدنی تعلیم و تربیت از جمله نهادهای بشری است که به دنبال توسعه شهرنشینی و تکامل جوامع انسانی پدید می آید. یکی از جوامعی کهنظامهای مختلف آموز شی در بین ملل خود تأ سیس کردند تمدن ا سلامی در قرون و سطی ا ست. اروپا قرون و سطی شاهد ظهور جریان جهانی تعلیم و تربیت همزمان با ظهور ا سلام ا ست. ا سلام تعلیم وتربیت را در ابعاد گوناگون آنتوسعه داد و متون و شیوه ها و نهادهای آموزشی و تأسیسات تمدنی جدید تعلیم وتربیت تأسیس کرد. پژوهش حاضر بیان نمونهای گسترده و کامل از تعلیم و تربیت اسلامی است که نهادها و شیوه ها و مواد و متون درسی و اساتید در آن ذکر شده است و سیمایی از یک دوره از نظام تعلیم و تربیت اسلامی تر سیم شده است. این دوره از ادوار تاریختعلیم و تربیت ا سلامی که به و سیله دولت ا سلامی حف صیان در افریقیه تأ س یس شد، جایگاه ویژه در تاریخ تعلیم و تربیت جهانی دارد زیرا نقش اسا سی در انتقال علوم و معارف به اروپا و تأ سیس نخ ستین نهادهای آموز شی به اروپابهویژه در ایتالیا در نزدیکی مرزهای تونس پایتخت حفصیان دارد. دولت حفصیان از آغاز قرن هفتم تا پایان قرن دهم میلادی ابتدا بر سراسر مغرب و بخش کوچکی از اندلس حاکمیت داشتند اما دولت آنها از نیمه قرن هفتم به تونس والجزایر شرقی محدود شد. مهمترین و معروف ترین نهادهای آموز شی در این دوره تأ سیس شد. ابن خلدون حاجبدولت حفصیان و منتقد نظام آموزش اسلامی از فارغ التحصیلان این نظام اس ت. پژوهش حاضر نقش دولت حفصیان در توسعه آموزش اسلامی را نشان داده است .این توسعه بوسیله بنی حفص بر اساس استمرار جنبش مدرسه سازی که از ایرا ن با تسیس مدارس نظامیه شروع شده بود ، انجام گرفت . از جمله ویژگیهای ان استفاده از وقف آموزشی است.

کلیدواژه ها:

آموزش ، تعلیم وتربیت اسلامی ، افریقیه ، بنی حفص ، تونس ، ابن خلدون