کاربرد GIS و RS در تهیه نقشه سیمای فرسایش خاک (مطالعه موردی حوزه خیاوچای، اردبیل

ارزیابی خطر فرسایش حالت خاصی از ارزیابی منابع است. بکارگیری GIS علاوه بر سودآوری می تواند باعث تسریع در روند برنامه ریزی در تشخیص موارد بحرانی و غیره گردد سیستم های اطلاعات جغرافیایی یکی از ابزار های مهم در تحلیل های جغرافیایی می باشد. منظور از ارزیابی این است که زمین را به مناطقی که از نظر خطرات فرسایش مشابه باشند تقسیم کنند. در این تحقیق اقدام به تفکیک منفرد انواع فرسایش آبی و تهیه نقشه سیمای فرسایش با استفاده از تکنیکهای GIS وRS شده و با بررسیهای صحرایی تکمیل شد، تا بر اساس این مطالعات اقدام به اصلاح آبخیزها گردد. چهار نوع اصلی فرسایش آبی موجود در حوزه آبخیز خیاوچای اردبیل شامل فرسایشهای سطحی، شیاری، آبراههای و رودخانهای تشخیص داده شده و با در نظر گرفتن مناطق فاقد فرسایش، نقشه سیمای فرسایش آبی در پنج کلاس تهیه شد. محدودههای تحت تأثیر فرسایش آبراههای، شامل مناطقی میشود که به غیر از فرسایشهای سطحی، شیاری، کناررودخانهای و همچنین مناطق فاقد فرسایش باشد. نتایج حاصله نشان داد که با استفاده از تکنیک RS ،تفکیک حدود 95 درصد موارد فرسایش آبراههای به آسانی انجام میگیرد. همچنین مشخص گردید که منطقه به لحاظ فرسایش به شدت تخریب یافته است. همچنین بررسیها نشان داد منطقه فاقد آثار فرسایش، 72/13 درصد فرسایش سطحی، 09/7 درصد شیاری، 36/3 درصد آبراههای، 66/66 درصد، فرسایش رودخانهای نیز 16/ 9 درصد است. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که ارزیابی خطر فرسایش از طریق RS تا حد زیادی، شناسایی و تشخیص نقاط حساس به فرسایش و مناطق مستعد به فرسایش آبی را امکان-پذیر می سازد و می توان در برنامه ریزهای آتی برای حوزه های آبخیز به کار گرفته شود. به عبارت دیگر، با استفاده از نقشه های تولیدی و سنجش از دور مسائلی مانند میزان توسعه فرسایش در حوضه و نوع فرسایش ایجاد شده مشخص می گردد و می توان اقدامات لازم در جهت احیا و بازیابی این مناطق انجام داد.

کلیدواژه ها:

فرسایش آبی ، GIS ، RS