ظرایفی از ادب شاگردی در داستان موسی (ع) و خضر پیامبر از نظر علامه حسینی طهرانی

یکی از مسایلی که در تعلیم و تعلم اهمیت ویژه ای برخوردار است، برخورداری از ادب شاگردی است که متعلم می بایست در مقام تعلیم داشته باشد. ملاقات موسی با خضر در زمانی صورت گرفت که حضرت موسی به عنوان پیامبری اولوالعزم از وی درخواست می کند که با وی همراهی کند. این محاوره در بیان قرآنی این گونه نقل می گردد: آیا اجازه می دهی که با تو بیایم، و تو را بر این اساس پیروی کنم که آنچه خدا به تو داده برای اینکه من هم به وسیله آن رشد یابم به من تعلیم کنی کهف (18)/66، خضر نیز وی را دعوت به شکیبایی می کند. علامه حسینی معتقد است مطلب قابل توجه در این داستان رعایت ادبی است که موسی (ع) در مقابل استادش حضرت خضر نموده، و این آیات آن را حکایت کرده است، با اینکه موسی (ع) کلیم الله، و یکی از انبیای اولوالعزم و آورنده تورات بوده، مع ذلک در برابر یک نفر که می خواهد به او چیز بیاموزد چقدر رعایت ادب کرده است. حضرت موسی از همان ابتدا با سخنی که سرشار از ادب با خضر صحبت می کند وی در بیانی استفهامی تقاضای همراهی با وی را می کند و گفت: آیا می توانم تو را پیروی کنم؟ دوم اینکه همراهی با او را به مصاحبت و همراهی نخواند، بلکه آن را به صورت متابعت و پیروی تعبیر کرد. سوم اینکه پیروی خود را مشروط به تعلیم نکرد، و نگفت من تو را پیروی می کنم به شرطی که مرا تعلیم کنی، بلکه گفت: تو را پیروی می کنم باشد که تو مرا تعلیم کنی. چهارم اینکه رسماً خود را شاگرد او خواند. پنجم اینکه علم او را تعظیم کرده به مبدئی نامعلوم نسبت داد، و به اسم و صفت معینش نکرد، بلکه گفت از آنچه تعلیم داده شده ای و نگفت از آنچه می دانی . در مطاب دیگری نیز علم وی را رشد یافته و ... نامید. این تحقیق بر آن است که به بررسی نکات اخلاقی در داستان موسی (ع) با تکیه بر نظریات علامه حسینی طهرانی بپردازد.

کلیدواژه ها:

ادب شاگردی ، حسینی طهرانی ، موسی ، خضر