مسیریابی جاده بر اساس اصول زیست محیطی با استفاده از GIS (مطالعه موردی: جاده پارچین در شرق تهران)

یکی از ضرورتهای توسعه ایجاد راه‌های شریانی می باشد در طراحی این چنین مسیرهایی علاوه بر رعایت نکات فنی و اقتصادی باید به خصوصیات زیست محیطی زیادی که بعضا خاص منطقه می باشند نیز توجه نمود، تا احداث آن حداقل آسیب ها را به محیط زیست واغرد نماید. لحاظ نمودن تعداد زیادی از مشخصات به روشهای دستی و سنتی به سادگی مسیر نمی باشد. در مقابل فناوری GIS امکان تلفیق حجم زیادی از اطلاعات را میسر ساخته و تصمیم سازی را ساده تر می سازد. هدف از این تحقیق ارائه روشی برای تعیین مسیر بهینه(به صورت خودر کار در GIS) با در نظر گرفتن جنبه های زیست محیطی و عوامل تاثیر گذار در تعیین مسیر می باشد. ارائه مسیری بهینه برای احداث جاده کمربندی در شرق تهران( جاده پارچین) در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته است. ابتدا عوامل زیست محیطی موثر بر مسیریابی در منطقه شناسایی شدند. این عوامل عبارتند از: زمین شناسی، فرسایش پذیری، خاک، شیب، کاربری اراضی، جریان های آبی، گسل و ارتفاع. نقشه های کاربری اراضی و خاک منطقه با استفاده از تصویر ماهواره لندست تهیه و تکمیل شدند. نقشه های دیگر موضوعات جمع آوری و رقومس شدند. با تنظیم یک پرسشنامه نقطه نظرات متخصصان در رابطه با تعیین اهمیت نسبی عوامل فوق جمع آوری و جمع بندی گردید. این عوامل به روش مقایسه دو به دو وزن دهی شدند. براساس وزن مشخصه ها نقشه اصطحکاک و هزینه تهیه گردید. با تعیین دو سناریوی مختلف و تعدادی نقطه پیشنهادی برای شروع مسیر جاده، کریدورهای مختلفی بطور خودکار در GIS طراحی شدند. این مسرها با یکدیگر و با نقشه های عوامل تاثیرگذار مور مقایسه قرار گرفتند و مسیر بهینه با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مشخص گردید. این مسیر دارای همخوانی بسیار خوبی با اولویت و محدودیت های تعیین شده می باشد. نتایج این بررسی نشان داد که با شناسایی عوامل تاثیرگذار و با استفاده از GIS بخوبی می توان مسیر مناسب برای احداث راهها را ضمن رعایت اصول زیست محیطی تعیین نمود.