راهبردهای آمایشی متعادل سازی جمعیت در منطقه شمالغرب کشور

چگونگی توزیع مکانی جمعیت، یکی از مباحث مهم ساختار جمعیت است. جمعیت ایران توزیعی نامتناسب و نامتعادل دارد که ناشی از عوامل متنوع طبیعی،اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی،تاریخی و سیاسی است. از آنجا که عوامل مذکور اثر همدیگر را تشدید یا خنثی نموده. تعیین تاثیر جداگانه آنها امکان پذیر نیست. ناحیه جغرافیایی شمال و شمالغرب، متراکم ترین نواحی ایران است. این پژوهش به تحلیل فضایی توزیع و پراکنش جمعیت در استان های منطقه شمالغرب می پردازد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است که در این راستا استان های این منطقه بر اساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن، در طی سالهای ۷۵ تا ۹۰ و با استفاده از مدل های مدل کشش پذیری و ضریب آنتروپی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج حاصل از بررسی های انجام شده نمایانگر آن است که این منطقه در سال ۱۳۷۵ دارای ۷۸۹۱۵۹۵ نفر جمعیت بوده که با نرخ ۸ درصد به ۸۶۶۹۶۷۱ نفر در سال ۱۳۸۵ افزایش یافته و با نرخ ۴ درصد به ۹۰۶۹۴۱۸ نفر در سال ۱۳۹۰ رسیده است. و ضریب آنتروپی بدست آمده در استان های آذربایجان شرقی،آذربایجان غربی و اردبیل از سال ۷۵ به ۸۵ توزیع جمعیت روند تعادل داشته ولی دوباره در سال ۹۰ این ضریب نزول کرده که نشانگر تمرکز بیشتر و عدم تعادل را در توزیع جمعیت نشان می دهد. ولی استان زنجان از سال ۷۵ تا ۹۰ ضریب آنتروپی آن به مراتب کاهش یافته که این روند بیانگر نابرابری چشمگیری در توزیع جمعیت این استان می باشد.

کلیدواژه ها:

آمایش سرزمین ، توسعه منطقه ای ، متعادل سازی جمعیت ، شمالغرب ایران