توسعه پایدار راهی برای مقابله با فقر در اجتماعات روستایی ایران

امروزه با توجه به شرایط خاص کشورهای در حال توسعه و نرخ فزاینده شهرنشینی و مشکلات ناشی از آن،توسعه روستایی از اهمیت مضاعفی برخوردار است.توسعه روستایی،راهبردی است که در نهایت به افزایش اعتماد به نفس،خلاقیت در یک مفهوم، توانمندسازی روستانشینان،به خصوص قشر محروم و فقیر منجر می شود.بررسی وضعیت کلی اجتماعات روستایی در ایران نشان می دهد که برنامه های رفاه اجتماعی و توسعه روستایی انطباقی با الگوی توسعه پایدار ندارد.از آنجا که برنامه های توسعه از دستیابی به اهداف در همه زمینه ها دور مانده اند،بیشترین آثار منفی خود را بر اجتماعات روستایی گذاشته اند.یافته ها نشان می دهد که میزان فقر،محرومیت و نابرابری در مناطق روستایی ایران،نسبت به مناطق شهری بیشتر است و برنامه های رفاه اجتماعی نتوانسته در کاهش آنها نقش داشته باشد.در برنامه های توسعه روستایی نیز فعالیت های توسعه کشاورزی و زیر ساختی غلبه بیشتری دارد و البته تحول خاصی نیز در بخش کشاورزی به وجود نیامده است.فرآیند رو به افزایش تخریب محیط زیست و گسترش بیابان در مراتع کشور نیز قابل توجه است.نتایج حاکی از آن است که رویکرد مبتنی بر توسعه پایدار در برنامه های رفاه اجتماعی و توسعه روستایی در ایران وجود ندارد و این امر هم ناشی از خلاء چارچوب نظری توسعه و فقدان رویکرد کارآمد در زمینه مشارکت مردم در برنامه ریزی ها است.توسعه محلی اجتماع محور و درون زاد راهبرد توسعه پایدار است و چنان چه اجتماعات روستایی در قالب نهادهای مردمی متشکل در تشخیص و اولویت بندی نیازهای اساسی خود همراه با نهادهای دولتی تسهیل گر،پیش قدم شوند،این امر می تواند بسیاری از برنامه ها و فعالیت ها را کارآمد و اثر بخش کند.

کلیدواژه ها:

فقر ، مشارکت ، توسعه روستایی ، عدالت اجتماعی