رویکرد نظام جمهور اسلامی به مدیریت تنوع قومی

ایران واقعیتی است مرکب از قوم ها، آئین ها و تکثرهای مشترکی که تاریخ مشترک، منافع مشترک، رنج ها و شادی های مشترک و آرمان مشترک آنها را به هم پیوند داده است. هویت اقوام در ایران از هویت ملی جدا نبوده و در ساختن و شکل گیری هویت ایرانی نقش داشته اند. تجربه تاریخی ایران خصوصاً جنگ تحمیلی نشان دهنده این واقعیت بزرگ و شکوهمند است که همه مردمان این مرز و بوم از هر قومی و گروه ی به یک اندازه در حفظ امنیت آن در برابر تهاجمات بیگانه و دفاع از مهین و سربلندی ایران نقش داشته اند و این تنوع نه تنها تهدیدی برای امنیت ملی نبوده، بلکه خصوصیت ایرانی همه اقوام و بخش های جامعه می توانسته و می تواند یکی از مؤلفه های افزایش ضریب امنیتی باشد. اما فراموش نمی کنیم که در اغلب کشورهایی که دارای تنوع قومی، زبانی و دینی هستند و با مرکز حاکمیت فاصله دارند حقوق مغفول شده ای دارند که اگر به درستی مدیریت و پاسخ داده نشود می تواند بالقوه تهدیدی برای آن کشور باشد. قطعاً این احساس در میان اقوام ایرانی نیز وجود دارد. تعداد پایان نامه هایی که در خصوص مسئله اقوام و قومیت ها نگاشته شده است نشان از حساسیت و اهمیت ویژه این موضوع در جامعه ایران دارد. لذا حکومت ناگزیر از مشروعیت بخشیدن و احترام به حقوق همه اقوام، مذاهب و بخش های مختلف جامعه و پاسخگویی به مطالبات و ا نتظارات مشروع آنان و نهایتاً استفاده از ظرفیت و توان آنها در جهت رسیدن به هدف های ملی است و لاجرم باید آستانه تحمل خود را در برابر افزایش آگاهی و مطالبات اقوام به گونه ای افزایش دهد که بیان هر مطالبه و انتظاری به مثابه تهدید تلقی نگردد. مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام مدلی ارائه نموده که در این نوشتار به تبیین آن خواهیم پرداخت. برای مدیریت تنوع قومی ضروری است که از منظر سیستمی، یعنی از بالا به پائین و از کل به جزء اقدام نمود یعنی مدل وحدت در کثرت ملاک عمل قرار گیرد. مدل مذکور مبتنی بر نقشه کشور، تنوع اقوام در کل سیستم (ایران) و کلیه اهداف، راهبردها، سیاست ها، برنامه ها و ... که منتهی به غایت یعنی ارتقای وضعیت ملی بدون نادیده گرفتن فرصت و ویژگی های قومی، تنظیم خواهد گشت. ضمن ارائه مدل این سوال همچنان باقی است که آیا در عرصه قانون گ ذاری و اجرا این مدل مبنا است یا همچنان حقوق اقلیت ها در بوته فراموشی است و حتی به طور قانونی از بعضی از نازلترین حقوق محرومند؟

کلیدواژه ها:

قومیت ، تنوع ، سیستم ، وحدت ، کثرت