ارزیابی اسکان های غیررسمی با معیارهای پدافند غیرعامل- نمونه موردی محله فرحزاد تهران

سکونتگاههای غیر رسمی به مثابه یکی از چهره های بارز فقر شهری تعریف شده اند که درون یا مجاور شهرهابه شکلی خودرو، فاقد مجوز ساختمانی و برنامه رسمی شهرسازی با تجمعی از اقشار کم درآمد و سطح نازلی ازکمیت و کیفیت زندگی شکل میگیرد و به عنوان یکی از نواحی آسیب پذیر در برابر بحران های طبیعی وانسان ساخت به شمار می روند. در راستای ارتقای ظرفیت های مقابله و آمادگی نواحی شهری در برهه زمانیپیش، حین و پس از بروز بحران، بکارگیری ملاحظات و اصول پدافند غیرعامل در فرایند برنامه ریزی شهریبسیار مورد توجه بوده است. پدافند غیرعامل در واقع به عنوان مجموع تمهیدات، اقدامات و طرح هایی است کهبا استفاده از ابزار، شرایط و حتیالمقدور بدون نیاز به نیروی انسانی به صورت خود اتکاء، از یک سو توان دفاعیمجموعه را در زمان بحران افزایش داده و از سویی دیگر پیامدهای بحران را کاهش و امکان بازسازی مناطقآسیب دیده را با کمترین هزینه فراهم میسازد.به منظور شناسایی میزان آمادگی سکونتگاه های غیررسمی درزمان بروز بحران، محله فرحزاد با ماهیت روستایی و غیررسمی خود به عنوان نمونه موردی انتخاب شد. بههمین منظور دو برهه زمانی، هنگام وقوع بحران و پس از آن (عملیات امداد رسانی) بر اساس 11 معیار در نرمافزار GIS با بکارگیری روش AHP مورد بررسی قرار می گیرد. در این روش، با استفاده از فن دلفی، نظرات 15کارشناس مرتبط با موضوع پژوهش نیز در فرآیند تحلیل دخیل شده است. نتایج تحلیل نشان دهنده آسیبپذیری در حدود 66 درصد از وسعت کل محله فرحزاد می باشد.بکارگیری اصول پدافند غیرعامل در برنامهراهبردی محله فرحزاد و تدوین پروژه های توسعه در جهت افزایش ایمنی نمونه موردی بر حسب زمینه هایموضوعی کالبدی، ارتباطی، مدیریتی، زیست محیطی و اجتماعی موجب کاهش آسیب پذیری محدوده موردبررسی تا 19 % در سال افق طرح با فرض اجرای پروژه های پیشنهادی خواهد شد.

کلیدواژه ها:

سکونتگاه های غیررسمی ، پدافند غیرعامل ، آسیب پذیری ، بحران ، محله فرحزاد