پترولوژی و ژئوشیمی ولکانیسم پرمین در البرز مرکزی (شمال بلده، مازندران)

سنگ های ولکانیکی مورد مطالعه در شمال بلده،از توابع استان مازندران واقع شده و از نظر تقسیمات زون های ساختاری بخشی از البرز مرکزی ست. بر اساس روابط سنگ چینه ای و مطالعات فسیل شناختی سن دقیق این سنگ ها پرمین پسین تعیین شده است. سنگ های مورد مطالعه دارای طیف ترکیبی بازالت الکالن، تراکی بازالت و تراکی اندزیت است. کانی های اصلی شامل پلاژیو کلاز، کلینو پروکسن و به مقدار کمی الیوین بوده و بافت غالب ان ها پورفیری و اینترسرتال است.بر اساس نمودار های مختلف ژئو شیمیایی، ماهیت مذاب الکالن سدیک است ( فرمول در در متن اصلی ). فاکتور mg#<50 در این سنگ ها نشان دهنده تحول زیاد بر اثر فرایند تبلور تفریحی کانی های فرو منیزین نسبت به ترکیب مذاب اولیه گوشته ای ست. همچنین موازی بودن الگو های عناصر خاکی نرمالیز شده نسبت به کندریت، نشان دهنده ارتباط ژنتیکی نمونه های مختلف است.بعلاوه، این الگو ها حاکی از غنی شدگی عناصر نادر خاکی سبک ( LREE ) نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) و شیب منفی الگو ها است. ( فرمول در متن اصلی). تهی شدگی زیاد HREE نشات دهنده منشأ گرفتن مذاب از ذوب بخشی درجه پایین یک گوشه تهی نشده عمیق و گارنت لرزولیتی است که در ان گارنت پایدار بوده است. درجه ذوب بخشی در حدود 9 تا 12 درصد و عمق منشأ مذاب 100 تا 110 کیلومتر تعیین شده است. بر اساس داده های ژئوشیمیای، محیط تکتونوماگمایی این سنگ ها سازگار با فرایند های تکتونیکی مرتبط با کافت های درون صفحه قاره ای است. این فرایند می تواند در ارتباط با تحولات مراحل اغازین پیدایش نئوتتیس تفسیر شود. بر اساس این مطالعه نتایج مهمی در ارتباط با وضعیت پالئوتکتونیک البرز مرکزی در زمان پالئوزوئیک پسین و تحولات مرتبط با زایش نئوتتیس قابل استنباط است. به طوری که می توان گفت منطقه البرز مرکزی در زمان یاد شده بخشی از گندوانا بوده و همچنین تکتونیسم کششی مرتبط با تحولات این بخش از ایران در اواخر پالئوزوئیک دذ تناظر با تحولات اقیانوس نئوتتیس حداقل تا پایان پرمین امتداد داشته است.

کلیدواژه ها:

ولکانیسم پرمین ، بازلت های درون صفحه ای ، بلده ، البرز مرکزی