ترویج رویکرد نوین مدیریتپایدار منابع آب در بخش کشاورزی

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 492

متن کامل این مقاله منتشر نشده است و فقط به صورت چکیده یا چکیده مبسوط در پایگاه موجود می باشد.
توضیح: معمولا کلیه مقالاتی که کمتر از ۵ صفحه باشند در پایگاه سیویلیکا اصل مقاله (فول تکست) محسوب نمی شوند و فقط کاربران عضو بدون کسر اعتبار می توانند فایل آنها را دریافت نمایند.

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

GOMCHAMBER01_018

تاریخ نمایه سازی: 25 فروردین 1394

چکیده مقاله:

ترویج علم تغییر رفتار و نگرش کشاورزان است که با هدف افزایش دانش و ایجاد انگیزه، بروز خلاقیت و تقویت پذیرش نوآوریها با تاکید بر نیازها و منابع محلی زمینه پیشرفت و توانمند سازی آنها را فراهم میآورد. نقش حیاتی ترویج در بخش کشاورزی موجب گردیده تا طی دهه های اخیر رهیافت ترویج بر پایه اصل مشارکت کشاورزان و سازماندهی آنان در جهت تامین منافع خویش با تکیه بر پیوند دانش بومی و مدرن در راستای بهبود کشاورزی پایهریزی گردد.حال رشد جمعیت، افزایش سرانه مصرف آب، تغییرات اقلیمی، خشکسالی های حاکم برکشور، ادامه برداشت از مخازن آب و تراز منفی سفره های آب زیرزمینی، گسترش اراضی شور، معضلات کمی و کیفی منابع استراتژیک آبی، اثرات شدید زیست محیطی، استفاده غیراصولی و نامتعارف بهره برداران از ذخایر آبی، همگی از جمله مسایلی است که موجب تشدید بحران آب در بخش کشاورزی گردیده و لزوم بهره برداری بهینه از منابع آب را ضرورت بخشیده است. در همین راستا با عنایت به اثربخشی ترویج در افزایش تولید، ارتقاء سطح بهره وری کشاورزی و مدیریت پایدار منابع آبی، مقاله حاضر با هدف تبیین نقش ترویج بعنوان رویکرد نوین مدیریت پایدار منابع آب در بخش کشاورزی، با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانهایی و رویکردی تحلیلی صورت پذیرفته است.شواهد نشان میدهد ترویج میتواند با تقویت ظرفیتهای فردی، ایجاد اگاهی، تعدیل جهتگیریها، تشویق مشارکت فعال در بین کنشگران محلی، زمینه تجدید تفکر و بروز الگوهای رفتاری پویا را فراهم آورده و بستر را برای رفع نیازهای بهرهبرداران، توانمند سازی جوامع روستایی، خوداتکایی و بهبود شرایط موجود مهیا سازد. یافته ها حاکی از آن است که رویکرد ترویج با مزایای مهمی همچون: تشویق و آموزش بزرگسالان، بهره گیری از ظرفیت دانش بومی، نظاممندی اطلاعات، واکاوی و حل مساله، بکارگیری فنآوریهای نوین و توسعه مشارکتی آن، آگاه سازی از طرق آموزش مشارکتی، بهبود کیفیت برنامه ها و تقویت فرایند یادگیری، ارزیابی میزان بهره مندی، مشارکت نهادینه، سهولت جریان ارتباطی و انتقال فناوری متناسب با اولویتها و نیازهای بخش کشاورزی، توانمندسازی کشاورزان، مشارکت تحقیقاتی کشاورزان، مبادله تجربیات، ظرفیت سازی در روستاییان جهت خودارزشیابی و تحلیلهای انتقادی، زمینه اثربخشی بیشتر و بهره وری منابع آبی در بخش کشاورزی و نقطه شروعی جهت ورود به کشاورزی نوین و حرکت جوامع روستایی به سوی پایداری قلمداد گردد. نتایج نشان میدهد واقع شدن بخش عظیمی از پهنه سرزمینی بر روی کمربند خشک و نیمهخشک و وابستگی بخش کشاورزی به منابع آب زیرزمینی، لزوم حفاظت، ساماندهی و مدیریت منابع آبی ( از طریق بهبود راندمان آب در بخش کشاورزی، انتخاب الگوی کشت مناسب، استفاده از آبهای شور و ...) را در بخش کشاورزی ضروری و اتخاذ سیاستهای مبتنی بر ظرفیت های منابع آبی کشور را رویکردی اجتناب ناپذیر مینماید.

نویسندگان

یعقوب زارعی

دانشجوی دوره دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی