عوامل موثر بر دگرگونی معماری ایران در دوره معاصر

معماری ایران در طول دورانهای گذشته همواره دارای یک روند مشخص و استمراری بوده است که در اغلب اوقات را دوره قبل و بعد از خود رابطه‌ای منطقی داشته است. این روند در دوره معاصر تداوم نیافته است و با نگاهی به معماری امروز تاثیرات این اتفاق به خوبی قابل مشاهده است و ریشه‌های آن را باید در سالهای اوایل قرن حاضر یا حتی قبل از آن جستجو کرد. آنچه که موجب ایجاد دگرگونی و تحول در معماری ایران گردیده است دگرگونی فکری و فرهنگی جامعه ایرانی است که از دوره صفویه آغاز و در دوران قاجار و به خصوص پهلوی اول به اوج خود رسید. با توجه یه این واقعیت که این دگرگونی‌ها اجتناب‌ناپذیر است و به علاوه معماری ایران در دوره‌های مختلف درگیر دگرگونی‌ها و تحولات بسیاری شد و در اکثر موارد با تعامل مناسب توانست آنها را جذب نموده و سازگاری مطلوبی با شرایط پیش آمده داشته باشد این سوال مطرح است که چرا معماری ایرانی در دوره جدید نتوانست مانند گذشته با شرایط جدید سازگار شود. در این نوشتار در ابتدا به طور اجمالی در مورد ویژگیهای معماری دوره گذار و جریانهای مختلف این دوره بحث شده و دلایل گسست معماری بررسی شده است. این دلایل شامل ضعف معماری سنتی در اثر عوامل مختلف و سرعت و شتاب دگرگونی و تحول و ایجاد جریانهای موازی در معماری می‌باشد. سپس زمینه‌ها و عوامل موثر بر دگرگونی معماری ایرانی تعیین و دسته‌بندی شده‌اند. از آنجایی که معماری متاثر از عوامل و زمینه‌های متعدد و مختلفی است که ریشه‌های دگرگونی و تحول هستند این عوامل در گروههای اصلی مانند زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی سیاسی فنی و... دسته‌بندی شده و هر گروه از این عوامل به طور دقیقتر و با ذکر مثال بررسی شده‌اند.

کلیدواژه ها:

معماری معاصر ایران ، دگرگونی ، جریانهای معماری ، دوره گذار