جایگاه امنیت انرژی در توسعه روابط ایران با منطقه جنوب غرب آسیا

منطقه جنوب غرب آسیا به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک و دارا بودن ذخایر انرژی برای قدرت های بین المللی از جمله ایالات متحده آمریکا قدرت های اروپایی، روسیه چین از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. با پایان جنک سرد انرژی که مفهوم ژئوپلیتیکی داشت به مفهوم ژئواکونومیکی تغییرن ام پیدا کرد و به تاثیر گذارترین عنصر در روابط بین قدرت ها بزرگ جهانی تبدیل شد و مناطقی خاص از جهان که دارای انرژی بودند هم یک به یک پدیده مهم راهبردی بدل شدند. اصلاح «امنیت انرژی» که تا همین چند سال پیش در بیرون از جمع تحلیل گران تخصصی به گوش کسی نخورده بود اکنون در گفتمان سیاست گ ذاریم قامات برجسته دولت ها نمود بارزی دارد. در این بین ایران با دارا بودن موقعیت ارزنده اش در ژئوپلیتیک انرژی می تواند با ایفای نقشم وثری در امنیت انرژی منطقه جنوب رب آسیا و پیوند زدن منافع خود به امنیت انرژی مصرف کنندگان بزرگ انرژی امنیت ملی خود را نیز تامین نماید. چیزی که تاکنون در عمل مشاهده شده بسیار کمتر از ظرفیت بالقوه کشور بوده و حتی تاکنون بسیاری از موقعیت های بالقوه انرژی کشور با کمترین استفاده از دست رفته است و یا نصیب رقیبان منطقه ای ایران گردیده است. فعالیت های آمریکا و اروپا در جنوب غرب آسیا اکنو نمعطوف به همکاری های دو جانبه و چند جابه شده است اگر تاکنون مصادیق رقابت آمریکا و روسیه در این حوزه مشخصا به گسترش ناتو به سوی شرق و نفوذ آمریکا در منطقه رقابت در حوزه انرژی و تقابل دو طرف قابل تامین است. اینک به نظر می رسد اراده دو طرف به ویژه طرف غربی برای بسط حوزه های رقابت و عمق بخشیدن به قدرت اقتصادی در منطقه افزایش یافته است. سوال مد نظر این مقاله آنست که با توجه به مقتضیات زمان، مکان و وسعت جغرافیایی جنوب غرب آسیا جایگاه امنیت انرژی در ژئوپلتیک این منطقه به طور اساسی کجاست و ایران چه نقشی در آن بازی می نماید؟ با توجه به آنکه منطقه جنوب غرب آسیا از یک موقعیت استراتژیک برخوردار می باشد و رشد و توسعه ایران در گروه تعامل سازنده با آن در حوزه امنیت انرژی است تحلیل ژئوپلتیسین های ایرانی را می طلبد.

کلیدواژه ها:

امنیت انرژی ، ایران ، جنوب غرب آسیا ، رقابت ، ایالات متحده آمریکا ، عرب ، روسیه