تحلیلی بر پراکنش فضایی کارکرد اقتصادی شهر کوچک بنجار در توسعه نواحی روستایی اطراف با استفاده از مدل AHP در محیط Arc GIS

امروزه توسعه شهرهای کوچک به منظور توسعه روستاهای پیرامونش، نقش مهمی در اشتغال روستائیان دارند و باعث بهبود، افزایش خدمات به روستائیان و کاهش شدت وابستگی آنان به شهرهای رده بالاتر خود شده است، و به عنوان مراکزی مناسب در فضاهای روستایی با هدف انسجام فضایی مورد تأکید قرار گرفته است. که از طریق انواع بازارها، جریان سرمایه، نحوه مصرف و خرید و جریان درآمد عینیت می یابد. در این بین دسترسی روستائیان به خدمات اقتصادی از مهمترین و عمده ترین معیارهای شهرهای کوچک در توسعه اقتصادی روستاها تحت حوزه نفوذ خود دارند. روش شناسی این تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و بررسی های میدانی با هدف خدمات رسانی اقتصادی شهر کوچک بنجار به روستاهای اطراف پرداخته شده است. که در این راستا بر اساس مؤلفه های مورد مطالعه (نهاده های اولیه کشاورزی، خدمات تجاری، خدمات پست بانکی) پرسشنامه ها در روستاهای بالای 50 خانوار که شامل 38 روستای نمونه، از 77 روستای جامعه آماری بود که با استفاده از نظرات کارشناسان (دهیاران، شوراها و ریش سفیدان) به ارزش گ ذاری شاخص های منتخب پرداخته شده است، نتایج حاصل از این پرسشنامه با استفاده از مدل AHP و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از این است که از بین مؤلفه های شاخص تأمین نهاده های اولیه کشاورزی با وزن 0.528 با اهمیت ترین شاخص شناسایی شده و پست بانک با وزن 0.140 دارای کمترین اهمیت می باشد. در این بین از مجموع 38 روستای شهر بنجار، 9 روستای ده سادات، گل محمدبیک، ده رشید، ده میرزنگ، ده حاجی عبدالله، محمدآباد جاده بنجار، گل آباد دوم، ولی آباد و امیرآباد در وضعیت بسیار ضعیف، و 4 روستای ده اسکل، زاله ای، تپه دز و کرباسک در وضعیت بسیار مناسب می باشند. و می توان به این نتیجه رسید که شهر کوچک بنجار در خدمات رسانی اقتصادی بر روستاهای اطراف خود موفق عمل نکرده است. و همچنان این روستاها جهت بهره گیری از خدمات و امکانات اقتصادی به شهر زابل مراجعه می نمایند.

کلیدواژه ها:

شهرکوچک بنجار ، توسعه روستایی ، خدمات و امکانات اقتصادی