خانه دیروز برای زندگانی... مسکن امروز برای زنده مانی...

خانه، خارج از مفهوم و معنای ظاهری خود، مکانی برای شکل گیری معنویت آدمی در طول تاریخ بوده است و همانطور که می دانیم آبادی خانهها نه به ساختمان آنها، بلکه به روح جاری در آنها وابسته است. در فرهنگ ایرانی، خانه دارای مفهومی عمیق و همسطح با خانواده است. با ظهور مدرنیته و صنعتی شدن جوامع، خانه معنایی جدید پیدا کرده است، اما در فرهنگ ایرانی به خانه به ع نوان وسیله ای با ک ارکرد موقت نگریسته نمی شود و چون دیگر تولیدات صنعتی و کالبدی، تنها برای برآوردن نیازهای مادی نیست، بلکه دارای روح و مافهیمی ماورای جسم و کالبد است. باید دانست که خانه و زندگی جاری در ان با تکیه بر هویت ایرانی – اسلامی، علاوه بر رفع نیازهای مادی، عهده دار برقراری آرامش معنوی و بستر پاسخگویی به نیازهای روحی انسان، چون تفکر، عبادت و آرامش قلب نیز بوده است. معماری خانه ی ایرانی همیشه متأثر از فرهنگ و گذشته جامعه خود بوده است. اما امروزه عوامل مختلفی سبب تنزل کیفیت سکونت امروز گردیده که از آن جمله می توان به تضعیف اصالت و هویت مسکن، فقدان آرامش روحی و روانی، کاهش حرمت و امنیت و شکل گیری نگرش اقتصادی به جای نگاه ارزشی به مسکن اشاره کرد. هدف از این مقاله، ضمن مرور یکسری تعاریف همچون مفهوم خانه، عرصه بندی فضایی در خانه ایرانی، مفاهیم بنیادی در طراحی خانه های سنتی، ارائه جدول گونه شناسی خانه ایرانی در دوره های مختلف تاریخی و احیای این کهن الگوی اسلامی، بررسی و شناخت آسیب های رایج در ساخت مسکن و زندگی مرتبط با آن در سالهای اخیر و ارائه ی راهکاری جهت هویت یابی و ارتقای کیفیت زندگی است. روش این پژوهش ترکیبی از روش های کیفی و تفسیری- تاریخی و توصیف و تحلیل داده ها است.

کلیدواژه ها:

عرصه بندی فضایی ، هویت ایرانی- اسلامی ، خانه ، مسکن ، سکونت