بررسی فیتوشیمیایی گیاه دارویی چای کوهی .Stachys lavandulifolia Vahl در چهار رویشگاه نیشابور، مشهد، شاهرود و قوچان

یکی از گونه های دارویی جنس Stachys که خواص درمانی متعددی دارد، چای کوهی می باشد که در مناطق مختلف ایران رویش دارد. چای کوهی گیاهی از تیره نعناع بوده و مانند سایر گیاهان خانواده نعناع، تمام قسمت های این گیاه معطر است. قسمت های مورد ا ستفاده آن بیشتر گل ها و برگ ها هستند که به مصارف دارویی می رسند. این تحقیق در چهار رویشگاه با سه تکرار با روش فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح کاملاً تصادفی می باشد. خصوصیات فیتوشیمیایی شامل فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی مورد بررسی قرار گرفت. از نظر تجزیه واریانس نیز فنل برگ، فلاونوئید گل، خاصیت آنتی اکسیدان برگ و گل در سطح 5% با هم اختلا معنی دار دارند و فنل گل نیز در سطح 1% اختلاف معنی دار دارد. فلاونوئید برگ نیز اختلاف معنی دار ندارد. میزان فنل برگ در شاهرود بیشترین میزان و در مشهد و نیشابور کمترین میزان بود. شاهرود بیشترین میزان فنل گل را داشت و سه رویشگاه دیگر با هم اختلاف معنی داری نداشتند. از نظر فلاونوئید برگ چهار رویشگاه با هم اختلاف معنی داری نداشتند اما به لحاظ فلاونوئید گل کمترین میزان برای قوچان بود و سه ریشگاه دیگر بیشترین میزان را داشتند و با هم اختلاف معنی داری نداشتند. خاصیت آنتی اکسیدانی برگ در مشهد و نیشابور بیشتر و در شاهرود و قوچان کمتر بود. کمترین خاصیت آنتی اکسیدانی گل برای نمونه های شاهرود بود و سه رویشگاه دیگر بیشترین خاصیت را داشتند و با هم اختلاف معنی داری نداشتند. به طور کلی بیشترین فنل برگ و گل برای شاهرود و از نظر فلاونوئید برگ با بقیه رویشگاه ها اختلاف معنی داری نداشت و از لحاظ فلاونوئید گل نیز با دو رویشگاه مشهد و نیشابور اختلاف معنی داری نداشت و این سه منطقه بیشترین میزان فلاونوئید را داشتند. ولی این رویشگاه خاصیت آنتی اکسیدانی برگ و گل کمتری داشت در حالی که سه رویشگاه دیگر بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی را در گل داشتند و خاصیت آنتی اکسیدانی برگ در م شهد و نیشابور بیشتر بود.

کلیدواژه ها:

چای کوهی ، رویشگاه فیتوشیمیای ، فنل ، فلاونوئید ، آنتی اکسیدان