شناسایی ترکیبات شیمیایی و بررسی اکولوژیکی گونه دارویی Stachys inflata Benth

گیاه سنبله ای ارغوانی یک گونه دارویی می باشد که در نواحی البرز شمالی و مرکزی حوالی تهران و کرج، قزوین، قم، اصفهان ، تبریز، ارومیه، همدان و شیراز انتشار یافته است گیاهان جنس سنبله ای در درمان جراحت های پوستی، بیماری های کبدی و کلیوی، آرام بخش و پایین اورنده فشار خون و همچنین به عنوان ضد درد و التهاب سنتی مصرف می شوند هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات شیمیایی قسمت های هوایی گیاه و اکولوژیکی گونه دارویی گیاه سنبله ای ارغوانی با نام علمی Stachys inflate از خانواده (Lamiaceae) بود اسانس گیاه به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر تهیه شد ترکیبات شیمیایی اسانس با کمک دستگاه های کروماتوگرافی GC و GC/MS آنالیز گردید موارد مورد تحقیق رویشگاه این گیاه عبارت بودند از : درصد شیب، جهت جغرافیایی، بافت خاک، اقلیم، متوسط بارندگی سالانه، میانگین درجه حرارت، همچنین با استفاده از دستگاه GPS مختصات جغرافیایی رویشگاه مورد نظر و ارتفاع از سطح دریا مشخص گردید و خواص دارویی گونه فوق نیز با استفاده از منابع بررسی شد . 53 ترکیب که جمعا 91/01 درصد ترکیبات اسانس را شامل می شدند شناسایی گردیدند ترکیبات اصلی تشکیل دهنده اسانس گیاه شامل آلفا- پینن (19/02 درصد)، دلتا-3- کارین (10/18 درصد) ، لیمونن (8/27 درصد) ، اسپاتولنول (6/13 درصد) و جرماکرین - دی (5/31 درصد) بودند . در این میان بیشترین ترکیبات مربوط به هیدروکربن های مونوترپنه 63/17 درصد و سزکوئی ترپن های اکسیژنه 19/46 درصد بودند سایر ترکیبات شامل هیدروکربن های سزکوئی ترپنی 11/37 درصد، مونوترپن های اکسیژنه (2/76 درصد) و ترکیبات غیر ترپنوئیدی (1/24 درصد) می شدند این گیاه معرف شرایط اقلیمی خشک سرد بوده در بستر خاک های شنی- سیلت ، شیب 60-30 درصد، جهت شیب شرق، دامنه ارتفاعی بین 1800 و 1600 متر از سطح دریا متوسط بارندگی 229/4 میلیمتر و میانگین حداقل و حداکثر درجه حرارت سالیانه 4/2 و 22/9 درجه سانتی گراد رویش می یابد. از نظر خواص درمانی قسمت مورد استفاده گیاه سرشاخه های گلدار گیاه است بنابراین تحقیقات علمی نشن داده اند که این دارای اثرات: ضد التهاب، ضد میکروبی، ضد درد می باشد و در درمان بیماریهای تنفسی و آرتریت مصرف می شود همچنین گونه های دیگر این جنس نیز خواص دارویی دارند که در جای خود به خواص هر یک از آنها اشاره شده است بنابراین با توجه به اهمیت این گونه از نظر دارویی به مطالعات و تحقیقات بیشتری در رابطه با ویژگی های اکولوژیکی و ترکیبات شیمیاییی آن نیاز است.

کلیدواژه ها:

ترکیبات شیمیایی ، اکولوژیکی ، گونه دارویی ، Stachys inflata