مقایسه میزان اسانس در بخش های رویشی و زایشی نوروزک ( Salvia leriifolia Benth.) در مراحل مختلف رشد

نوروزک ( Salvia leriifolia Benth.) گیاهی چند ساله از خانواده نعناعیان است این گیاه دارای گلهای بنفش برگ های پوشیده از کرک و یک گونه گیاهی تیپیک در میان سایر گونه های مریم گلی است . نوروزک اندمیک ایران و افغانستان است که در ایران منحصرا در مناطق گرمسیری جنوب خراسان و استان سمنان رشد می کند خواص آنتی اکسیدانی، آنتی باکتریایی، آنتی دیابتی و درمان سل در طب مدرن برای نوروزک به اثبات رسیده است در این تحقیق به منظور مشخص کردن مهمترین اندام تجمع کننده اسانس و بهترین مرحله برداشت گیاه ، پیکره گیاه شامل قسمت های رویشی و زایشی در مراحل گلدهی و در بذر دهی از رویشگاه مشهد واقع در استان خراسان رضوی جمع آوری شد پس از خشک شدن گیاه در سایه ، قسمت های مختلف گیاه شامل گل، ساقه و برگ از یکدیگر جدا شدند و از هر قسمت به صورت جداگانه اسانس گیری شد . استخراج اسانس به روش تقطیر با آب طبق فارماکوپه بریتانیا به مدت 4 ساعت انجام شد نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که اختلاف معنی داری بین مقادیر اسانس در قسمت های مختلف پیکره رویشی و زایشی نوروزک در مرحله گلدهی و بذر دهی وجود دارد بیشترین و کمرین میزان اسانس در مرحله گلدهی به ترتیب مربوط برگ و ساقه با مقدار 1/1 و 0/27 درصد حجمی وزنی می باشد بیشترین و کمترین میزان اسانس در مرحله بذر دهی مربوط به دو اندام برگ و ساقه به ترتیب برابر 0/94 و 0/14 بود. میزان اسانس گل در مرحله گلدهی و بذردهی به ترتیب برابر 0/66 و 0/41 درصد حجمی وزنی بود. نتایج حاصل نشان داد بین میزان اسانس در قسمت های رویشی و زایشی تفاوت معنی داری در دو مرحله وجود دارد با توجه به نتایج می توان گفت بهترین مرحله برداشت نوروزک با حداکثر مرحله گلدهی و برداشت پیکره رویشی گیاه به ویژه برگ ها می باشد.

کلیدواژه ها:

نوروزک ، برگ ، ساقه ، گل ، مرحله گلدهی ، مرحله بذردهی