رویکرد منطقی به گیاهان دارویی و طب سنتی

هدف ما بررسی چندین رویکرد متداول در جوامع دانشگاهی نسبت به اهمیت گیاهان دارویی است رویکردی که گه گاه با ظاهری علنی و به عنوان مواجهه آکادمیک با گیاهان دارویی مطرح می شود حاکی از غیر علمی دانستن درمان با گیاهان دارویی است در پاسخ به این نوع مواجهه می توان به مواردی چون وجود تعداد زیادی از داروهای شیمیایی با منشا گیاهی اشاره کرد که حاکی از وجود مواد موثر در درمان بیماری های متعدد در انواعی از گیاهان است داروهای پرکاربردی چون مورفین، کدئین، آتروپین، دیگوکسین و ... همگی منشا گیاهی داشته اند و چه بسا پژوهش در مورد گیاهان دارویی منجر به کشف انواع جدیدی از داروهای مفید شوند نکته دیگر مصرف گیاهان دارویی طی قرن های متوالی و تدریس اثرات آنها در دانشگاه های مهم دنیا است . چگونه امری که قرن ها در جوامع مختلف با فرهنگ های متفاوت به عنوان درمان بیماری ها آموزش داده شده و تجربه شده است را می توان براحتی کنار گذاشت و توجهی به آن نکرد . از جمله دلایل دیگر می توان اشاره قرآن کریم و احادیث مختلف معصومین به اثرات درمانی گیاهان یا فراورده های گیاهی را ذکر مرد جالب اینکه در سرگذشت برخی عرفا (مثلا شیخ رجبعلی خیاط) امده است که از جمله شهودات آنها اطلاع از خواص درمانی انواع گیاهان بوده است رویکرد دیگری که در انسوی طیف مطرح می شود اعتقاد افراطی به اثربخشی گیاهان دارویی در درمان همه بیماریها بدون وجود مدارک و شواهد کافی علمی و نیز اعتقاد به عدم وجود عوارض جانبی در مورد همه گیاهانی است که اثرات درمانی احتمالی دارند در پاسخ به این طیف نیز می توان به مواردی از قبیل وجود بیماران مخلفی که علی رغم مراجعه به اطباء مختلف طب سنتی پاسخ درمانی مناسبی دریافت نمی کنند و کتب متعددی که در مورد عوارض جانبی گیاهان دارویی و تداخلات گیاهان دارویی با سایر فراورده های خوراکی تالیف شده است اشاره کرد. از جمله موارد دیگر کاهش غیر قابل انکار مرگ و میر و افزایش طول عمر در جوامع مختلف پس از رواج طب جدید در کشورهایی است که تا حد زیادی در آنها استفاده از گیاهان دارویی و سایر درمان های سنتی رواج داشته اند. در این میان طیف اعتقادی متعادل تری نیز وجود دارد که نقطه اوج این تفکر عبارت است از استفاده از همه منابع طب سنتی و باورهای مردمی به عنوان ماده خام و اثبات علمی و تجربی کارایی یا عدم کارایی آنها در درمان انواع بیماری ها با لحاظ همه جوانب اخلاقی. مواجهه بدور از تعصب و برخورد محتاطانه با گیاهان دارویی بدون محروم کردن بیماران از درمان های رایج طب فعلی تا به نتیجه رسیدن تحقیقات جدید در مورد اثر بخشی گیاهان دارویی می تواند در حال حاضر راهگشا باشد.