مقایسه ترکیب های موجود در اسانس مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل در رویشگاه و مزرعه

اسانس مرزه (Satureja spp) با دارا بودن ترکیب های با ارزشی همچون تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژه ای در صنایع دارویی، بهداشتی ، آرایشی برخوردار می باشد. این پژوهش بخشی از پروژه تحقیقاتی ، استخراج و تجزیه کیفی و کمی اسانس گونه های مختلف مرزه کشت شده در برخی مناطق اکولوژیک کشور می باشد پس از کاشت مرزه بختیاری در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شاهدیه و همزمان در رویشگاخ طبیعی گیاه در منطقه دامگاهان مهریز، از سرشاخه های گیاه در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل برداشت و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس گیری انجام شد. پس از تعیین بازده اسانس بر اساس وزن خشک گیاه اسانس بوسیله کروماتوگرافی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی تجزیه و شناسایی انسان ها صورت گرفت مقایسه اسانس مرزه بختیاری کشت شده و خودرو نشان داد که میزان بازده اسانس مرزه خودرو و کشت شده در مرحله قبل از گلدهی به ترتیب 2/15 و 2/96 درصد و در مرحله گلدهی 2/64 و 4/71 درصد بود عمده ترکیبات اسانس گیاه پی سیمین، گاماترپینن ، لیتالول، تیمول و کارواکرول بود. بیشترین میزان ترکیب پی سیمن و لینالول مربوط به نمونه مرزه خودرو بدون گل و بیشترین میزان کاواکرول و تیمول به نمونه گلدار کشت شده و بیشترین میزان گاماترپینن به مرزه گلدار خودرو تعلق داشت. بنابرا نتایج فوق الذکر بهترین زمان برداشت گیاه از نظر بازده اسانس و ترکیب های مهم کارواکرول و تیمول زمان گلدهی کامل بختیاری می باشد و به علاوه در شرایط مزرعه ای بازده اسانس و میزان ترکیب های کارواکرول و تیمول نسبت به شرایط خودرو ارجحیت دارد.

کلیدواژه ها:

مرزه بختیاری ، تیمول ، کارواکرول ، خودرو ، مزرعه ، یزد